Blaa Boaldyn

Ass Wikipedia.
Blaa Boaldyn

Blaa Boaldyn


Rang oaylleeagh
Reeriaght: Plantae
(neu-rheynnit): Angiospermae
(neu-rheynnit): Monocotyn
Oardagh: Asparagales
Kynney: Ruscaceae
Genus: Convallaria
Dooie: C. majalis
Ennym daa-ennymagh
Convallaria majalis
L.
Co-cheayllee

Lilee ny glionney
Lilee y choan

She lus eh blaa Boaldyn (lilee ny glionney, lilee y choan; dy oaylleeagh, Convallaria majalis). She oltey ynrican y ghenus Concallaria t'ayn, foddee. V'ad cliaghtey cur eh 'sy chynney Liliaceae ny kynney eh hene, Convallariaceae. T'eh dooghyssagh da'n lieh-chruinney Hwoaie 'syn Oarpey as yn Aishey, agh ta arganeys ayn my t'eh dooghyssagh da America Hiar Hwoaie raad ta pobble beg ayn (Convallaria majalis var. montana).[1][2]

Jalloo-oaylleeaght[reagh | edit source]

Caslys yn 19oo eash.

She lus lussagh sheer-vio t'ayn. T'eh jannoo coloinyn mooarey liorish cur magh raisoamyn. Ta stholeyn noa çheet magh ass king stolonyn rish y tourey.[3] Rish yn arrey, t'adsyn gaase dys stholeyn duillagagh noa ta kianglt rish ny stholeyn elley fo'n thalloo. Ta gish wheesh as 30cm er yrjid oc, as duillag ny ghaa 10-25cm er lhiurid oc. Ta daa duillag ec gish blaaghey, as crouw-vlaaghey dy 5-15 blaaghyn. She tepal bane jeh cummey cluig eh y blaa, mysh 5-10mm er crantessen as soar millish oc. She berrish beg jiarg eh y mess echey. Ta beggan dy rassyn baney-dhoney ayn, as t'ad çhirmaghey dy trooid-hoilshagh. T'ad hene-hast, as my ta'n choloin jeant jeh un lus ynrican, cha nel ad cur magh rassyn.[4]

Rang-oardraghey[reagh | edit source]

Convallaria majalis arr. rosea

Ta traa arraghyssyn ayn, as ny keayrtyn ta lus-oayllee dyn eddyr-scarrey myr dooieyn ny fo-ghooieyn.[5] Rere shen, foddee nagh vel agh un dooie 'sy ghenus Convallaria, agh foddee dy vel ny smoo.

  • Convallaria majalis arr. keiskei - ass yn Çheen as yn Çhapaan (enmyssit myr Convallaria keiskei dy mennick)[4][6]
  • C. majalis arr. majalis - as asnaghyn baney er ny blaaghyn
  • C. majalis arr. montana - ass ny SUA, as asnaghyn glassey er ny blaaghyn
  • C. majalis arr. rosea, as blaaghyn baneey-jiargey echey.[6]

Ta kuse dy 'leih goaill rish Convallaria transcaucasica myr dooie. Va Convallaria japonica ayn, agh t'ad rang-oardraghey eh myr Ophiopogon japonicus nish.[6]

Nieu[reagh | edit source]

Ta dagh ayrn jeh'n lus feer nieunagh.[7][8] Ta mysh 38 sorçhyn dy chardenolideyn ayn, goaill stiagh:

Ta saponinyn ayn myrgeddin. Ga dy vel eh niaunagh, va ymmyd lheeys jeant jeh.[9]

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. Flora of North America : Convallaria majalis
  2. Gleason, Henry A.; Cronquist, Arthur (1991). Manual of Vascular Plants of Northeastern United States and Adjacent Canada (Baarle). Bronx, New York: New York Botanical Garden, 839-40.
  3. Flora of China: Convallaria majalis
  4. a b Ohara, Masashi; Araki, Kiwakoi; Yamada, Etsukoi; Kawano, Shoichi (Luanistyn 2006). "Life-history monographs of Japanese plants, 6: Convallaria keiskei Miq. (Convallariaceae)" (Baarle). Plant Species Biology 21 (2): 119–126(8). Blackwell Publishing. 
  5. http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=107908
  6. a b c RHS Plant Finder 2009–2010. Dorling Kindersley. 2009. dgn. 195, 196. ISBN 978-1-4053-4176-9.
  7. http://health.nytimes.com/health/guides/poison/lily-of-the-valley/overview.html
  8. http://museum.gov.ns.ca/poison/?section=species&id=79
  9. Cantell, Sulo; Saarnio, Väinö, 1936. Suomen myrkylliset ja lääkekasvit