Edward Faragher

Ass Wikipedia.
Edward Faragher

Ruggit 1831
Creneash, Mannin
Hooar baase 5 Mean Souree 1908
Alfreton, Derbyshire, Sostyn
Ashoonaght Manninagh
Seyraanaght Reeriaght Unnaneysit y Vretyn Vooar as Nerin
Çhengey Gaelg
Keird screeudeyr · feelee
Mie er enney son Loayrt 'sy Ghaelg, çhaglym fys er bea as cliaghtaghyn Manninagh, screeuyn Gaelgey, daanyn Gaelgey

She Manninagh, Gaelgeyr, screeudeyr, bard as çhagleyder beeal-arrish va Edward Faragher (1831 – 05 Mean Souree, 1908[1]), as sleih cur er Ned Beg Hom Ruy (ny Neddy Beg Hom Ruy). Rug eh ayns 1831 ayns Creneash, as cheau eh y chooid smoo jeh’n vea echey aynjee[2].

Ghow eh beggan ynsagh ec scoill oikanagh ayns Purt le Moirrey, as daa vlein ec scoill skeerey Skylley Chreest Rosien, ny smoo na daa veeiley ass Creneash. Cha row monney Baarle ec y valley ec y traa shen, as cha dod agh e voir hene loayrt rish sleih joarree[3]. Va’n ayr echey ny schoillar braew, as v’eh cliaghtey screeu son ooilley sleih Chreneash. Va mooinjer mooar dy liooar echey, goaill stiagh 12 phaitçhey, as er y fa shoh, v’eh er goll da’n aarkey ec eash veg. V’eh geeastaghey ayns baatey e ayr rish shiaght bleeantyn, as erreish da shen, hie eh dys Lerphoyll dy ve ny yeantagh tashtanyn. V’eh gobbraghey marish Bretnee, as cha ren eh gynsaghey agh beggan Baarle. Eisht haink eh erash da Creneash mysh 1870, as v’eh geeastaghey breckyn marrey rish Kione Sailley as Nerin Heear rish 25 bleeantyn.

Bwaane Ned Beg ayns Creneash

Mysh 26 bleeaney dy eash, ghow Faragher toshiaght freayll ny daanyn echey. ‘Sy vlein 1880 haink eh dy ve ny obbaltagh, as rish y feed bleeaney lurg shen, t’ad gra dy ren eh co-hoieaghey mysh thousane arraneyn noo, as ymmodee fir elley. Hie kuse jeu er ny soilshaghey magh ayns Mona’s Herald ny The Cork Eagle, agh ta enney share er son Skeealyn Aesop (Doolish, 1901). Ta’n lioar shoh ny çhaglym dy chuse jeh’n 131 skeealyn çhyndaait echey rish kiare meeghyn, chammah as kuse dy ny daanyn echey, bea-skeeal beg liorish Charles Roeder, as noteyn mychione bea ayns shenn Chreneash.

Erreish da baase e ven, ren yn inneen treoghit ec Ned freayll thie er-e-hon, agh fy yerrey ren ish, as yn daa ghuilley eck garraghey magh dys yn Chanadey. Myr shen, ‘sy vlein 1907, tammylt beg roish my hooar eh baase, ren Ned garraghey yn thie echey dys Alfreton, ayns Derbyshire, Sostyn, dy chummal marish e vac, William.

Erreish da geddyn baase, ren Charles Roeder, carrey veen da, gra[4]:

"Va coayl mooar ec yn Ellan tra hooar eh baase – v’eh ny henn chiangley. Cha row Manninagh erbee elley cho ainjyssagh rish oayllys Vannin, as va feer schlei vardoil echey, as eh cur moylley da’n sheeanys as aalid eck. She ayr ny Gaelgey v’ayn, as v’eh cliaghtey co-hoieaghey ymmodee arraneyn as hymnyn, ayns Gaelg as ayns Baarle. By chyndagh rishyn ooilley dy vel cho monney shenn oayllys er ny ‘reayll; va cooinaght braew echey, as tasht neufolmagh jeh fys er cooishyn Manninagh dy beagh eh ginsh dy neuhostagh as dy feoiltagh da ny caarjyn echey"


Ren Ned Beg faagail tasht jeh daanyn, skeealyn as cooinaghtyn jeh Creneash as Mannin. Ec y cooinaghtyn keead blein e vaase, dooyrt Meoir Shennaghys Sheshoil y Museum, Yvonne Cresswell[2]:

Myr t’eh cho mennick, cha nel eh agh lurg my hooar eh baase dy vel feeu obbyr Ned Beg dy ‘reayll cultoor Vannin ry-akin as ry-hoiggal dy feer.


Ta’n shenn thie echey ry-akin ayns Creneash foast, myr ayrn jeh'n Thie Tashtee Theayagh Ashoonagh.

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. "“He is completely worn out: the death of Edward Faragher (1908)" (2007). Manx Notes:Folkways and Language (75). ISSN 1351-2293. 
  2. a b BBC (2008-05-30). The guardian of Manx culture.
  3. Faragher, Edward [1948] (1973). "Editorial note (liorish Basil Megaw, Reiltagh Thie Tashtee Vannin)", Skeealyn ‘sy Ghailck. Yn Çheshaght Ghailckagh.
  4. Reiltys Ellan Vannin (2008-05-30). Centenary of the death of Ned Beg Hom Ruy.