Reiltagh (çhengoaylleeaght)

Çhengoaylleeaght

Çhengoaylleeaght heiltynagh

Sheeanaghtys

Sheeanchoryssaghtys

Jalloo-oaylleeaght

Co-ordrail

Fockloaylleeaght

Semantaght

Semantaght focklagh

Semantaght staydraaoil

Semantaght hroggalagh

Keaylloaylleeaght

Çhengoaylleeaght eamagh

Cosney stiagh glare

Shicklaahengoaylleeaght

Sheshengoaylleeaght

Kynneyhengoaylleeaght

Çhengoaylleeaght antrapoaylleeagh

Çhengoaylleeaght ghientynagh

Çhengoaylleeaght whaiyllagh

Çhengoaylleeaght smooinaghtagh

Çhengoaylleeaght cho-earrooagh

Çhengoaylleeaght hoilshee

Çhengoaylleeaght henndeeagh

Bun-ocklaght

Sarey çhengoaylleeagh

Çhengoaylleeaght chirp

Çhengoaylleeaght hoylee

Shennaghys çhengoaylleeaght

Rolley çhengoayllee

Feyshtyn gyn freggyrt

Ayns çhengoaylleeaght, ta reiltagh raa ennagh y fockle vees soiaghey sorçh co-ordrailagh y raa, ny y ghass vees soiaghey ronney co-ordrailagh y fockle t'eh ayn. Ta olteyn elley (biallee) y raa ceaghley y reiltagh.

Myr sampleyr, ayns moddey mooar doo, she moddey reiltagh y raa, as eshyn soiaghey dy nee abbyrt ennymocklagh t'ayn. Ta ny marenmyn mooar as doo caghlaa yn ennym reiltagh shoh. Dy ghra myr shen, y raa moddey mooar doo, she ennymockle t'ayn ec y vun, cha nee marennym myr mooar ny doo. Ayns yn aght cheddin, ayns yn ennymockle covestit lioar-hasht, she'n bun tasht reiltagh y raa, as lioar caghlaa y keeall echey. Dy ghra myr shen, ta lioar-hasht cowraghey sorçh dy hasht, cha nel sorçh dy lioar (veagh tasht-lioar red lane anchasley rish lioar-hasht). Ayns kuse dy hengaghyn, myr sampleyr Baarle, foddee oo cur enney er reiltagh focklyn covestit er coontey yn oardagh oc; ayns y Ghaelg ta'n ghaa oardagh ry-akin. Myr sampleyr, lioar-hasht (tasht jeh lioaryn), agh tasht-fockle (tasht jeh focklyn).

Kiare troyn scanshoil y reiltagh:

1. ta keeall y raa ec y reiltagh, as eshyn soiaghey keim y clane raa:
   1. ta blaaghyn feer vooarey 'mychione' blaaghyn; myr shen, she abbyrt ennymocklagh t'ayn
   2. ta reiltagh marennymagh ec feer vane; myr shen, she raa marennymocklagh t'ayn
2. foddee oo cur y reiltagh ayns ynnyd y clane raa, agh cha nod oo cur fockle erbee elley jeh'n raa ayns ynnyd jeh as freayll y keeall cheddin ec y raa.
   1. foddee shin gra by vie lesh Gorree blaaghyn feer vooarey ny by vie lesh Gorree blaaghyn
      1. cha nod oo gra *by vie lesh Gorree feer
   2. foddee shin gra goll stiagh 'sy sthie ny goll stiagh
3. dy cadjin, ta'n reiltagh yn un nhee eginagh 'sy raa. Ny keayrtyn, myr sampleyr ec breearyn aistragh, cha nod oo faagail magh biallee er lheh noadyr. T'ad reih biallagh eginagh.
   1. cha nod oo gra *ta mee cummal ayns, agh t'eh ort gra ta mee cummal ayns Doolish, ga dy nee raa roie-ocklagh t'ayn as ayns reiltagh y raa.
4. myr shen, kiarroo tro reiltee, shen dy nod ad reih biallagh eginagh