Kayt: Difference between revisions
Bwoirrinagh |
Mooadaghey |
||
Linney 19: | Linney 19: | ||
| aarheynn = |
| aarheynn = |
||
}} |
}} |
||
Ta |
Ta '''kayt''' (ny '''kayt thieoil''', ''Felis catus'') ny [[baagh]] thieoil. T'ee ny [[sheeintagh]] beg [[eeder foalley|feill-eeagh]]. Ta'n cochiangley eddyr kiyt as deiney er ve ayn rish 9 500 blein er y chooid sloo, as she biggin smoo ennoil y teihll t'ayn.<ref name="9500 years">{{enmyseddyrvoggyl |
||
| ennym = Oldest Known Pet Cat? 9500-Year-Old Burial Found on Cyprus |
| ennym = Oldest Known Pet Cat? 9500-Year-Old Burial Found on Cyprus |
||
| kiangley = http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html |
| kiangley = http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html |
||
Linney 34: | Linney 34: | ||
| çhengey = Baarle |
| çhengey = Baarle |
||
}}</ref> Kyndagh rish y chochiangley shen, t'ad ry-akin er fud ny cruinney, bunnys. T'ad so-lhoobagh as cragheydagh, as ta reat gientynagh tappee oc; myr shen, t'ad gieyrtys er eggochoryssyn dooghyssagh, as ta kuse dy h-ardjyn cur [[dooie ruegyssagh]] orroo. |
}}</ref> Kyndagh rish y chochiangley shen, t'ad ry-akin er fud ny cruinney, bunnys. T'ad so-lhoobagh as cragheydagh, as ta reat gientynagh tappee oc; myr shen, t'ad gieyrtys er eggochoryssyn dooghyssagh, as ta kuse dy h-ardjyn cur [[dooie ruegyssagh]] orroo. |
||
==Ronsaghey-kirpey== |
|||
Ta kiyt hieoil casley rish olteynyn ''[[Felis]]'' elley. Ta trimmid eddyr 4kg-5kg oc dy cadjin. Ta aalaghtyn ennagh, myr sampleyr, [[Maine Coon]], harrish 11kg ny keayrtyn, as ta kiyt veggey ayn myrgeddin. By 21.297kg ee y chayt strimmey.<ref>Cat World (2008). Cat World Records: Heaviest Cat. 2008-07-30 [http://www.cat-world.com.au/CatRecords.htm Cat-world.com]</ref> By 1.36kg ee y chayt aasit sloo as enney oikoil urree..<ref>[http://www.cat-world.com.au/CatRecords.htm Cat-world.com.au] 2008/29/11</ref> T'ad mysh 23-25km er yrjid, as mysh 46km er lhiurid dy cadjin, as famman mysh 30km oc. Ta kiyt 'irrinagh ny smoo na kiyt woirrinagh.<ref>{{enmyseddyrvoggyl |
|||
| kiangley = http://www.seaworld.org/animal-info/Animal-Bytes/animalia/eumetazoa/coelomates/deuterostomes/chordata/craniata/mammalia/carnivora/domestic-cat.htm |
|||
| ennym = Domestic Cat |
|||
| soilsheyder = [[SeaWorld]] |
|||
| datefeddyn = 2009-03-04 |
|||
}}</ref> |
|||
===Ushylagh=== |
|||
Ta 7 [[vertebra mhuinneelagh|vertebrae mhuinneelagh]] ec kiyt (myr [[sheeintagh|sheeintee]] chadjin elley), 13 [[vertebra thoracksagh|vertebrae thoracksagh]] <ref group="F">Ta 12 vertebra thoracksagh ec deiney</ref>, 7 [[vertebra lumbagh|vertebrae lumbagh]] (ta 5 ec deiney), 3 [[sacrum|vertebrae sacragh]] myr sheeintee chadjin<ref group="F">Ta 5 vertebrae sacragh ec deiney kyndagh rish yn ymmyrkey daa-chassagh oc.</ref> Ta earroo neuchinjagh dy [[vertebra fammanagh|vertebrae fammanagh]] 'syn 'amman oc.<ref group="F">Ta 3-5 vertebrae fammanagh ec deiney, er nyn co-lheie dys [[gimmijey]].</ref><ref>{{enmyslioar |
|||
| screeudeyr = Warren F. Walker |
|||
| blein = 1982 |
|||
| ennym = Study of the Cat with Reference to Human Beings |
|||
| curmagh = 4oo aascreeut |
|||
| soilsheyder = Thomson Learning |
|||
| isbn = 0030579147 |
|||
| duillag = 11 |
|||
}}</ref> |
|||
Ta ny thooilley vertebrae lumbagh as thoracksagh cur so-lhoobaght chirpey share da'n chayt. Ta 13 asnaghyn, ny [[geaylin|geayltyn]] as y [[pelvis]] kianglt roo. <ref>{{enmyslioar |
|||
| screeudeyr = Warren F. Walker |
|||
| blein = 1982 |
|||
| ennym = Study of the Cat with Reference to Human Beings |
|||
| curmagh = 4oo aascreeut |
|||
| soilsheyder = Thomson Learning |
|||
| isbn = 0030579147 |
|||
| duillag = 16 |
|||
}}</ref> Ta ny lurgaghyn toshee kianglt rish y yeaylin liorish [[croymmag ny geaylin|croymmag]] seyr, as ta shen lhiggey daue goll stiagh boayl erbee mooar dy liooar dy lhiggey da'n chione goll ny hrooid.<ref>{{enmyseddyrvoggyl |
|||
| ennym = Cat Skeleton |
|||
| kiangley = http://bioweb.uwlax.edu/zoolab/Table_of_Contents/Lab-9b/Cat_Skeleton_1/cat_skeleton_1.htm |
|||
| kiangleyhashtee = http://web.archive.org/web/20061206105542/http://bioweb.uwlax.edu/zoolab/Table_of_Contents/Lab-9b/Cat_Skeleton_1/cat_skeleton_1.htm |
|||
| datehashtee = 2006-12-06 |
|||
| datefeddyn = 2006-12-12 |
|||
}}</ref> |
|||
[[Coadan:Cat skull.jpg|thumb|left|Claigin kayt]] |
|||
Ta claigin kayt neuchadjin myr sheeintagh, er coontey ny [[lag sooilley|lig hooilley]] feer vooar, as y cheeil lajer as currit da obbyr er lheh.<ref name=Case>{{enmyslioar |
|||
| screeudeyr = Linda P. Case |
|||
| blein = 2003 |
|||
| ennym = The cat: its behavior, nutrition, & health |
|||
| boayl = Ames, Iowa |
|||
| soilsheyder = Iowa State Press |
|||
| isbn = 0-8138-0331-4 |
|||
| duillag = 35 |
|||
}}</ref> Ta ny [[feeackle|feeacklyn]] currit da marroo cragh as skelpey feill. Erreish da goaill y chragh er niart, ta'n chayt cur greim mwannal marrooagh jee liorish y ghaa [[birrag|virrag]]; t'ad cur ad eddyr daa [[vertebra]] as scarrey y [[coyrt drommey]], as ta shen cur [[neulheiltys]] jee ny marroo ee.<ref name=Smith1992>{{enmyslioar |
|||
| soilsheyder = Freund Publishing House Ltd. |
|||
| isbn = 9652222704, 9789652222701 |
|||
| sjerree = Smith |
|||
| kied = Patricia |
|||
| coscreeudeyryn = Eitan Tchernov |
|||
| ennym = Structure, function and evolution of teeth |
|||
| blein = 1992 |
|||
| duillag = 217 |
|||
}}</ref> Cosoylit rish kiyt elley, ta birragyn kiyt hieoil scarrit dy keyl, er y fa dy nee [[caigneyder|caigneyderyn]] beggey oc y reih chragh oc, as ta vertebrae beggey oc. <ref name=Smith1992/> Ta'n [[feeackle lieh-chooylloo]] as [[feeackle çheu chooylloo|kied 'eeackle çheu chooylloo]] jannoo magh piyr [[carnassagh|charnassagh]] ta giarrey feill dys peeshyn beggey 'syn aght cheddin as [[shuddyryn]]. Ta shen slane femoil da ee, er y fa nagh nod feeacklyn çheu chooylloo beggey kiyt caigney bee dy mie.<ref name=Case>{{enmyslioar |
|||
| screeudeyr = Linda P. Case |
|||
| blein = 2003 |
|||
| ennym = The cat: its behavior, nutrition, & health |
|||
| boayl = Ames, Iowa |
|||
| soilsheyder = Iowa State Press |
|||
| isbn = 0-8138-0331-4 |
|||
| duillag = 37 |
|||
}}</ref> |
|||
==Imraaghyn== |
==Imraaghyn== |
||
{{rolleyimraaghyn}} |
{{rolleyimraaghyn}} |
||
==Notyn== |
|||
<references group="F"/> |
|||
{{Wiktionary}} |
{{Wiktionary}} |
Aavriwnys veih 13:44, 23 Mean Fouyir 2010
Kayt | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kayt thie (Felis silvestris catus)
| ||||||||||||||
Rang oaylleeagh | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Ennym daa-ennymagh | ||||||||||||||
Felis catus (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||||
Co-cheayllee | ||||||||||||||
Felis catus domestica |
Ta kayt (ny kayt thieoil, Felis catus) ny baagh thieoil. T'ee ny sheeintagh beg feill-eeagh. Ta'n cochiangley eddyr kiyt as deiney er ve ayn rish 9 500 blein er y chooid sloo, as she biggin smoo ennoil y teihll t'ayn.[1][2] Kyndagh rish y chochiangley shen, t'ad ry-akin er fud ny cruinney, bunnys. T'ad so-lhoobagh as cragheydagh, as ta reat gientynagh tappee oc; myr shen, t'ad gieyrtys er eggochoryssyn dooghyssagh, as ta kuse dy h-ardjyn cur dooie ruegyssagh orroo.
Ronsaghey-kirpey
Ta kiyt hieoil casley rish olteynyn Felis elley. Ta trimmid eddyr 4kg-5kg oc dy cadjin. Ta aalaghtyn ennagh, myr sampleyr, Maine Coon, harrish 11kg ny keayrtyn, as ta kiyt veggey ayn myrgeddin. By 21.297kg ee y chayt strimmey.[3] By 1.36kg ee y chayt aasit sloo as enney oikoil urree..[4] T'ad mysh 23-25km er yrjid, as mysh 46km er lhiurid dy cadjin, as famman mysh 30km oc. Ta kiyt 'irrinagh ny smoo na kiyt woirrinagh.[5]
Ushylagh
Ta 7 vertebrae mhuinneelagh ec kiyt (myr sheeintee chadjin elley), 13 vertebrae thoracksagh [F 1], 7 vertebrae lumbagh (ta 5 ec deiney), 3 vertebrae sacragh myr sheeintee chadjin[F 2] Ta earroo neuchinjagh dy vertebrae fammanagh 'syn 'amman oc.[F 3][6] Ta ny thooilley vertebrae lumbagh as thoracksagh cur so-lhoobaght chirpey share da'n chayt. Ta 13 asnaghyn, ny geayltyn as y pelvis kianglt roo. [7] Ta ny lurgaghyn toshee kianglt rish y yeaylin liorish croymmag seyr, as ta shen lhiggey daue goll stiagh boayl erbee mooar dy liooar dy lhiggey da'n chione goll ny hrooid.[8]
Ta claigin kayt neuchadjin myr sheeintagh, er coontey ny lig hooilley feer vooar, as y cheeil lajer as currit da obbyr er lheh.[9] Ta ny feeacklyn currit da marroo cragh as skelpey feill. Erreish da goaill y chragh er niart, ta'n chayt cur greim mwannal marrooagh jee liorish y ghaa virrag; t'ad cur ad eddyr daa vertebra as scarrey y coyrt drommey, as ta shen cur neulheiltys jee ny marroo ee.[10] Cosoylit rish kiyt elley, ta birragyn kiyt hieoil scarrit dy keyl, er y fa dy nee caigneyderyn beggey oc y reih chragh oc, as ta vertebrae beggey oc. [10] Ta'n feeackle lieh-chooylloo as kied 'eeackle çheu chooylloo jannoo magh piyr charnassagh ta giarrey feill dys peeshyn beggey 'syn aght cheddin as shuddyryn. Ta shen slane femoil da ee, er y fa nagh nod feeacklyn çheu chooylloo beggey kiyt caigney bee dy mie.[9]
Imraaghyn
- ↑ Oldest Known Pet Cat? 9500-Year-Old Burial Found on Cyprus (Baarle). National Geographic News (2004-04-08). Feddynit er 2007-03-06.
- ↑ Carlos A. Driscoll; Juliet Clutton-Brock, Andrew C. Kitchener & Stephen J. O'Brien. The Evolution of House Cats (Baarle). Scientific American. Feddynit er 2009-08-29.
- ↑ Cat World (2008). Cat World Records: Heaviest Cat. 2008-07-30 Cat-world.com
- ↑ Cat-world.com.au 2008/29/11
- ↑ Domestic Cat. SeaWorld. Feddynit er 2009-03-04.
- ↑ Warren F. Walker (1982). Study of the Cat with Reference to Human Beings, 4oo aascreeut, Thomson Learning, 11. ISBN 0030579147.
- ↑ Warren F. Walker (1982). Study of the Cat with Reference to Human Beings, 4oo aascreeut, Thomson Learning, 16. ISBN 0030579147.
- ↑ Cat Skeleton. Feddynit er 2006-12-12.
- ↑ a b Linda P. Case (2003). The cat: its behavior, nutrition, & health. Ames, Iowa: Iowa State Press, 35. ISBN 0-8138-0331-4. Cite error: Invalid
<ref>
tag; name "Case" defined multiple times with different content - ↑ a b Smith, Patricia; Eitan Tchernov (1992). Structure, function and evolution of teeth. Freund Publishing House Ltd., 217. ISBN 9652222704, 9789652222701.
Notyn
- ↑ Ta 12 vertebra thoracksagh ec deiney
- ↑ Ta 5 vertebrae sacragh ec deiney kyndagh rish yn ymmyrkey daa-chassagh oc.
- ↑ Ta 3-5 vertebrae fammanagh ec deiney, er nyn co-lheie dys gimmijey.
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |