Shennaghys yn oaylleeaght as y çhaghnoaylleeaght: Difference between revisions

← Y caghlaa ny shinney Y caghlaa ny snoa →

Content deleted Content added

Inline

Aavriwnys veih 20:16, 15 Toshiaght Arree 2012

She magher jeh shennaghys eh shennaghys ny h-oaylleeaght as ny çhaghnoaylleeaght (SOÇ) ta scrutaghey caghlaa toiggaltys deiney jeh'n theihll najooragh (oaylleeaght) as jeh'n jargaght ec deiney eh dy stiurey (çhaghnoaylleeaght) harrish ny milley-vleeantyn. Ta'n magher acadoil shen jannoo studeyrys er eiyrtyssyn cultooragh, tarmaynagh, as politickagh jeh noaidyn oaylleeagh.

Va shennaghyssyn ny h-oaylleeaght screeut sheese dy bunneydagh liorish oaylleeyn obbree as aa-oaylleeyn, as ny shennaghyssyn shen er nyn doshiaght ec William Whewell, myr saase dys mieyssyn ny h-oaylleeaght dy insh da'n phobble cadjin. Ayns ny 1930yn leah, lurg papyr ard-ghooagh v'er ny chur magh ec y screeudeyr shennaghys Soveidjagh Boris Hessen, va SOÇ cruinnit dy cho-chruinnaghey er saaseyn va cleeantaghtyn oaylleeagh cochaarjagh marish ymmyrçhee as greesaghtyn jeh'n cho-heks oc. Lurg y Nah Chaggey Dowanagh, va ram saaseyn currit stiagh ayns ynsagh as ronsaghey y vagher, as v'ee yn treisht ayn na lhiggey da'n phobble toiggaltaght ny share dy chur er yn oaylleeaght as y çhaghnoaylleeaght er y fa dy row paart ard-cheimagh aasoil oc 'sy theihll. Ayns ny 1960yn, ayns eiyrtys jeh'n obbyr va jeant ec Thomas Kuhn er lheh, va currym noa ry-akin 'sy vagher. Hoshee er dy ve ymmydit myr saase dys y treealys oaylleeagh dy scrutaghey dy contoyrtagh. Ec y traa t'ayn nish t'eh çheughit dy mennick lesh magher ny studeyryssyn oaylleeagh.

Va oaylleeaght maddaghtoil as jeshaghteyrys fishagagh myr ta toiggit jiu crooit car y çhyndaa oaylleeagh, ga va'n chooid smoo jeh'n vaddaght as yn oaylleeaght bunnit er obbyr ny Greagee, ny h-Egyptee, ny Mesopotamee, ny Sheenee, ny h-Injey as ny h-Islamee. Jeeagh er ny h-ard-artyn Shennaghys ny h-oaylleeaght as Shennaghys ny çhaghnoaylleeaght son tooilley fys er ny bun-chooishyn shen.

Screeudeyryn shennaghys ard-ghooagh y vagher

She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia.

@@ Linney 91: / Linney 91: @@
 [[ca:Història de la ciència]]
 [[de:Wissenschaftsgeschichte]]
-[[en:History of science and technology]]
+[[en:History of science]]
-[[es:Historia de la ciencia]]
 [[eo:Historio de scienco kaj teknologio]]
+[[es:Historia de la ciencia]]
 [[fa:تاریخ علم]]
 [[fi:Tieteen historia]]
@@ Linney 101: / Linney 101: @@
 [[hu:Tudománytörténet]]
 [[it:Storia della scienza]]
+[[ja:科学史]]
-[[nl:wetenschapsgeschiedenis]]
+[[ko:과학사]]
+[[nl:Wetenschapsgeschiedenis]]
 [[pl:Historia nauki]]
 [[pt:História da ciência]]
 [[ro:Istoria științei și tehnologiei]]
 [[ru:История науки и техники]]
-[[sl:Zgodovina znanosti in tehnologije]]
+[[sl:Zgodovina znanosti in tehnike]]
-[[tl:Kasaysayan ng agham at teknolohiya]]
 [[sq:Historia e shkencës]]
 [[sv:Vetenskapshistoria]]
 [[ta:அறிவியல் மற்றும் தொழில்நுட்பவியலின் வரலாறு]]
 [[th:ประวัติศาสตร์ของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี]]
+[[tl:Kasaysayan ng agham at teknolohiya]]
 [[tr:Bilim ve teknoloji tarihi]]
 [[vi:Lịch sử khoa học]]