Çhengaghyn Gaelgagh: Difference between revisions

Ass Wikipedia.
Content deleted Content added
m MacTire02 moved page Çhengaghyn Gaelagh to Çhengaghyn Gaelgagh over redirect: Vel feanish ayn? Cha nel Gaelagh ry-gheddyn ayns fockleyr erbee
kiartaghey - my vel ymmyd jeant jeh "Gaelagh", cha nel feanish ayn, as, ayns ny fockleyryn she "Gaelgagh" ny "Gailckagh" y fockle kiart
Linney 1: Linney 1:
{{Kishtey fys kynney çhengey
{{Kishtey fys kynney çhengey
|ennym = Celtiagh Gaelagh
|ennym = Celtiagh Gaelgagh
|ard = [[Nerin]], [[Nalbin]], [[Mannin]] as [[Nalbin Noa]]
|ard = [[Nerin]], [[Nalbin]], [[Mannin]] as [[Nalbin Noa]]
|daah kynney = Ind-Oarpagh
|daah kynney = Ind-Oarpagh
|kyn1 = [[Çhengaghyn Ind-Oarpagh|Ind-Oarpagh]]
|kyn1 = [[Çhengaghyn Ind-Oarpagh|Ind-Oarpagh]]
|kyn2 = [[Çhengaghyn Celtiagh|Celtiagh]]
|kyn2 = [[Çhengaghyn Celtiagh|Celtiagh]]
|kyn3 = [[Çhengaghyn Celtiagh ellanagh|Ellanagh]]
|kyn3 = [[Çhengaghyn Celtiagh ellanagh|Ellanagh]]
Linney 9: Linney 9:
|cloan2 = [[Gaelg Albinagh]]
|cloan2 = [[Gaelg Albinagh]]
|cloan3 = [[Yernish]]
|cloan3 = [[Yernish]]
|caslys-çheer=
|caslys-çheer=
}}
}}
Tra dy row, va '''çhengaghyn Gaelgagh''', ny '''çhengaghyn Gailckagh''', ry-chlashtyn eddyr Nerin Yiass, Mannin as Nalbin Hwoaie. Va shenn Ghaelg Albinagh focklymagh as shenn Yernish focklymagh feer chasley rish y cheilley, as er lesh sleih she [[abbyrt]]yn jeh un çhengey v'ayn. Ta tree çhengaghyn Gaelgagh ayn nish: [[Gaelg]], [[Gaelg Albinagh]] ({{lang|gd|''Gàidhlig''}}) as [[Yernish]] ({{lang|ga|''Gaeilge''}}). Ta [[Gaelg Chanadagh]] ny h-abbyrt jeh'n Ghaelg Albinagh.
Tra dy row, va çhengaghyn Gaelagh ry-chlashtyn eddyr Nerin Yiass, Mannin as Nalbin Hwoaie. Va shenn Ghaelg Albinagh focklymagh as shenn Yernish focklymagh feer chasley rish y cheilley, as er lesh sleih she [[abbyrt]]yn jeh un çhengey v'ayn. Ta tree çhengaghyn Gaelagh ayn nish: ''[[Gaelg]]'', ''[[Gaelg Albinagh]]'' ({{lang|gd|''Gàidhlig''}}) as ''[[Yernish]]'' ({{lang|ga|''Gaeilge''}}). Ta [[Gaelg Chanadagh]] ny h-abbyrt dy Ghaelg Albinagh.
== Celtiagh P as Q ==
Rere'n chorys [[Celtiagh P as Q]], t'ad cur ''Celtiagh Q'' er y vanglane shoh. Ren ny çhengaghyn shoh freayll *{{ASE|[kʷ]}} jeh [[Proto-Cheltish]]; ayns ny çhengaghyn [[Brythonagh]] as [[Goalish]], haink eh dy ve {{ASE|[p]}}, as myr shen, t'ad cur ''Celtiagh P'' orroo ny keayrtyn. Va *{{ASE|[kʷ]}} freilt ec [[Celtibeirish]] chammah, as myr shen, t'ish fo ''Celtiagh Q'' chammah, ga nagh vel ee ny çhengey Gaelagh.


== Cairscreeu ==
==Celtiagh P as Q==
Rere'n chorys [[Celtiagh P as Q]], t'ad cur ''Celtiagh Q'' er y vanglane shoh. Ren ny çhengaghyn shoh freayll *{{ASE|[kʷ]}} jeh'n [[Proto-Cheltish|Phroto-Cheltish]]; ayns ny çhengaghyn [[Brythonagh]] as [[Goalish]], haink eh dy ve {{ASE|[p]}}, as myr shen, t'ad cur ''Celtiagh P'' orroo ny keayrtyn. Va *{{ASE|[kʷ]}} freilt ec [[Celtibeirish]] chammah, as myr shen, t'ish fo ''Celtiagh Q'' chammah, ga nagh vel ee ny çhengey Ghaelgagh.

Neayr's yn [[20oo eash]], v'ad cliaghtey screeu Yernish as Gaelg Albinagh lesh lettyryn [[abbyrlhit Gaelgagh|Gaelagh]]. Cha nel eshyn ry-akin jiu agh son jesheenys ny ymmyd shagheydagh dy jioinagh, myr sampleyr, ayns cowraghyn heshaghtyn.
==Cairscreeu==
Neayr's yn [[20oo eash]], v'ad cliaghtey screeu Yernish as Gaelg Albinagh lesh lettyryn [[abbyrlhit Gaelgagh|Gaelgagh]]. Cha nel eshyn ry-akin jiu agh son jesheenys ny ymmyd shagheydagh dy jioinagh, myr sampleyr, ayns cowraghyn sheshaghtyn.
=== Cairscreeu ny Yernish ===

===Cairscreeu ny Yernish===
Va Yernish ny çhengey focklymagh ayns Nerin derrey'n [[17oo eash]], as ren [[Gaelg Chlassicagh]] yn obbyr cheddin ayns Nalbin derrey'n 18oo eash. Ta caghlaaghyn cairscreeu er chur orroo scarrey veih y cheilley; myr sampleyr, ren {{lang|ga|''[[Rannóg an Aistriúcháin]]''}} jannoo aashagh y Yernish. T'ad cur ''{{lang|ga|Caighdeán Oifigiúil}}'' er y chummey noa. Rere'n chummey shoh, ren ad scryssey magh ymmodee [[lettyr tostagh|lettyryn tostagh]], as caghlaa breeocklyn rere fockley magh cadjin (she cummey cadjin t'ayn, as myr shen, cha nel eh soilshaghey magh fockley magh dagh abbyrt).
Va Yernish ny çhengey focklymagh ayns Nerin derrey'n [[17oo eash]], as ren [[Gaelg Chlassicagh]] yn obbyr cheddin ayns Nalbin derrey'n 18oo eash. Ta caghlaaghyn cairscreeu er chur orroo scarrey veih y cheilley; myr sampleyr, ren {{lang|ga|''[[Rannóg an Aistriúcháin]]''}} jannoo aashagh y Yernish. T'ad cur ''{{lang|ga|Caighdeán Oifigiúil}}'' er y chummey noa. Rere'n chummey shoh, ren ad scryssey magh ymmodee [[lettyr tostagh|lettyryn tostagh]], as caghlaa breeocklyn rere fockley magh cadjin (she cummey cadjin t'ayn, as myr shen, cha nel eh soilshaghey magh fockley magh dagh abbyrt).

=== Cairscreeu ny Gaelg Albinagh ===
===Cairscreeu ny Gaelgey Albinagh===
Cha ren ad Gaelg Albinagh aashagh 'syn aght shoh, agh ayns 1981, hug roish y Scottish Examinations Board (''Oik Scrutaghtyn Nalbin'') coyrle son cairscreeu ny çhengey.
Cha ren ad Gaelg Albinagh aashagh 'syn aght shoh, agh ayns 1981, hug roish y Scottish Examinations Board (''Oik Scrutaghtyn Nalbin'') coyrle son cairscreeu ny çhengey.

=== Cairscreeu ny Gaelg ===
===Cairscreeu ny Gaelgey===
My row screeuaght Gaelgey er lheh ayn roish [[yn Aachummey]], cha row eh ry-gheddyn ec y traa ghow sleih toshiaght coyrlaghey dy trome lettyraght cadjin. Er y fa shoh, tra v'ad geabbey cur lhieu cairscreeu stiagh da'n çhengey, ren ad corys noa. Dy cadjin, t'ad gra dy chroo [[John Philips (aspick)|John Philips]] eh eh hene. V'eh ny [[Aspick Sodor as Man]] (1605-1633) currit ayns Bretin, as hug eh Gaelg er yn [[Lioar Padjer Cadjin]]. Aghterbee, t'eh jeeaghyn dy row caslyssyn echey rish coryssyn screeuee va ry-akin nish as reesht ayns Nalbin. Myr sampleyr, va [[Lioar Dean Lios Moir]] as [[docamad Fernaig]] screeut ayns Gaelg Albinagh rere corys casley rish.

My row screeuaght Gaelg er lheh ayn roish [[Yn Aachummey]], cha row eh ry-gheddyn ec y traa ghow sleih toshiaght coyrlaghey dy trome lettyraght cadjin. Er yn fa shoh, traa v'ad geabbey cur lhieu cairscreeu stiagh da'n çhengey, ren ad corys noa. Dy cadjin, t'ad gra dy chroo [[John Philips (aspick)|John Philips]] eh eh hene. V'eh ny [[Aspick Sodor as Man]] (1605-1633) currit ayns Bretin, as hug eh Gaelg er yn [[Lioar Padjer Cadjin]]. Aghterbee, t'eh jeeaghyn dy row caslyssyn echey rish coryssyn screeu va ry-akin nish as reesht ayns Nalbin. Myr sampleyr, va [[Lioar Dean Lios Moir]] as [[docamad Fernaig]] screeut ayns Gaelg Albinagh rere corys casley rish.
===Raaghyn cadjin===
=== Raaghyn cadjin ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Linney 68: Linney 62:
{{sheel}}
{{sheel}}


[[Ronney:Çhengaghyn Celtiagh|Gaelagh]]
[[Ronney:Çhengaghyn Celtiagh|Gaelgagh]]
[[Ronney:Çhengaghyn Gaelagh| ]]
[[Ronney:Çhengaghyn Gaelgagh| ]]

Aavriwnys veih 00:12, 8 Mean Souree 2013

Celtiagh Gaelgagh
Rheam: Nerin, Nalbin, Mannin as Nalbin Noa
Rang-oardraghey: Ind-Oarpagh
 Celtiagh
  Ellanagh
   
Fo-rheynnyn:


Tra dy row, va çhengaghyn Gaelgagh, ny çhengaghyn Gailckagh, ry-chlashtyn eddyr Nerin Yiass, Mannin as Nalbin Hwoaie. Va shenn Ghaelg Albinagh focklymagh as shenn Yernish focklymagh feer chasley rish y cheilley, as er lesh sleih she abbyrtyn jeh un çhengey v'ayn. Ta tree çhengaghyn Gaelgagh ayn nish: Gaelg, Gaelg Albinagh (Gàidhlig) as Yernish (Gaeilge). Ta Gaelg Chanadagh ny h-abbyrt jeh'n Ghaelg Albinagh.

Celtiagh P as Q

Rere'n chorys Celtiagh P as Q, t'ad cur Celtiagh Q er y vanglane shoh. Ren ny çhengaghyn shoh freayll *[kʷ] jeh'n Phroto-Cheltish; ayns ny çhengaghyn Brythonagh as Goalish, haink eh dy ve [p], as myr shen, t'ad cur Celtiagh P orroo ny keayrtyn. Va *[kʷ] freilt ec Celtibeirish chammah, as myr shen, t'ish fo Celtiagh Q chammah, ga nagh vel ee ny çhengey Ghaelgagh.

Cairscreeu

Neayr's yn 20oo eash, v'ad cliaghtey screeu Yernish as Gaelg Albinagh lesh lettyryn Gaelgagh. Cha nel eshyn ry-akin jiu agh son jesheenys ny ymmyd shagheydagh dy jioinagh, myr sampleyr, ayns cowraghyn sheshaghtyn.

Cairscreeu ny Yernish

Va Yernish ny çhengey focklymagh ayns Nerin derrey'n 17oo eash, as ren Gaelg Chlassicagh yn obbyr cheddin ayns Nalbin derrey'n 18oo eash. Ta caghlaaghyn cairscreeu er chur orroo scarrey veih y cheilley; myr sampleyr, ren Rannóg an Aistriúcháin jannoo aashagh y Yernish. T'ad cur Caighdeán Oifigiúil er y chummey noa. Rere'n chummey shoh, ren ad scryssey magh ymmodee lettyryn tostagh, as caghlaa breeocklyn rere fockley magh cadjin (she cummey cadjin t'ayn, as myr shen, cha nel eh soilshaghey magh fockley magh dagh abbyrt).

Cairscreeu ny Gaelgey Albinagh

Cha ren ad Gaelg Albinagh aashagh 'syn aght shoh, agh ayns 1981, hug roish y Scottish Examinations Board (Oik Scrutaghtyn Nalbin) coyrle son cairscreeu ny çhengey.

Cairscreeu ny Gaelgey

My row screeuaght Gaelgey er lheh ayn roish yn Aachummey, cha row eh ry-gheddyn ec y traa ghow sleih toshiaght coyrlaghey dy trome lettyraght cadjin. Er y fa shoh, tra v'ad geabbey cur lhieu cairscreeu stiagh da'n çhengey, ren ad corys noa. Dy cadjin, t'ad gra dy chroo John Philips eh eh hene. V'eh ny Aspick Sodor as Man (1605-1633) currit ayns Bretin, as hug eh Gaelg er yn Lioar Padjer Cadjin. Aghterbee, t'eh jeeaghyn dy row caslyssyn echey rish coryssyn screeuee va ry-akin nish as reesht ayns Nalbin. Myr sampleyr, va Lioar Dean Lios Moir as docamad Fernaig screeut ayns Gaelg Albinagh rere corys casley rish.

Raaghyn cadjin

Yernish Gaelg Albinagh Gaelg
Fáilte Fàilte Failt
Conas atá tú? Ciamar a tha thu? Kys t'ou?
Cad é an t-ainm atá ort? Dè an t-ainm a tha ort? Cre'n ennym t'ort?
Is mise... Is mise... She mish...
Lá maith Latha math Laa mie
Maidin mhaith Madainn mhath Moghrey mie
Trathnóna maith Feasgar math Fastyr mie
Oíche mhaith Oidhche mhath Oie vie
Go raibh maith agat Tapadh leat Gura mie ayd
Slán leat Slàn leat Slane lhiat
Sláinte Slàinte Slaynt