Çhengaghyn Gaelgagh: Difference between revisions
m MacTire02 moved page Çhengaghyn Gaelagh to Çhengaghyn Gaelgagh over redirect: Vel feanish ayn? Cha nel Gaelagh ry-gheddyn ayns fockleyr erbee |
kiartaghey - my vel ymmyd jeant jeh "Gaelagh", cha nel feanish ayn, as, ayns ny fockleyryn she "Gaelgagh" ny "Gailckagh" y fockle kiart |
||
Linney 1: | Linney 1: | ||
{{Kishtey fys kynney çhengey |
{{Kishtey fys kynney çhengey |
||
|ennym = Celtiagh |
|ennym = Celtiagh Gaelgagh |
||
|ard = [[Nerin]], [[Nalbin]], [[Mannin]] as [[Nalbin Noa]] |
|ard = [[Nerin]], [[Nalbin]], [[Mannin]] as [[Nalbin Noa]] |
||
|daah kynney = Ind-Oarpagh |
|daah kynney = Ind-Oarpagh |
||
|kyn1 = [[Çhengaghyn Ind-Oarpagh|Ind-Oarpagh]] |
|kyn1 = [[Çhengaghyn Ind-Oarpagh|Ind-Oarpagh]] |
||
|kyn2 = [[Çhengaghyn Celtiagh|Celtiagh]] |
|kyn2 = [[Çhengaghyn Celtiagh|Celtiagh]] |
||
|kyn3 = [[Çhengaghyn Celtiagh ellanagh|Ellanagh]] |
|kyn3 = [[Çhengaghyn Celtiagh ellanagh|Ellanagh]] |
||
Linney 9: | Linney 9: | ||
|cloan2 = [[Gaelg Albinagh]] |
|cloan2 = [[Gaelg Albinagh]] |
||
|cloan3 = [[Yernish]] |
|cloan3 = [[Yernish]] |
||
|caslys-çheer= |
|caslys-çheer= |
||
}} |
}} |
||
⚫ | Tra dy row, va '''çhengaghyn Gaelgagh''', ny '''çhengaghyn Gailckagh''', ry-chlashtyn eddyr Nerin Yiass, Mannin as Nalbin Hwoaie. Va shenn Ghaelg Albinagh focklymagh as shenn Yernish focklymagh feer chasley rish y cheilley, as er lesh sleih she [[abbyrt]]yn jeh un çhengey v'ayn. Ta tree çhengaghyn Gaelgagh ayn nish: [[Gaelg]], [[Gaelg Albinagh]] ({{lang|gd|''Gàidhlig''}}) as [[Yernish]] ({{lang|ga|''Gaeilge''}}). Ta [[Gaelg Chanadagh]] ny h-abbyrt jeh'n Ghaelg Albinagh. |
||
⚫ | Tra dy row, va çhengaghyn |
||
== Celtiagh P as Q == |
|||
⚫ | Rere'n chorys [[Celtiagh P as Q]], t'ad cur ''Celtiagh Q'' er y vanglane shoh. |
||
== |
==Celtiagh P as Q== |
||
⚫ | Rere'n chorys [[Celtiagh P as Q]], t'ad cur ''Celtiagh Q'' er y vanglane shoh. Ren ny çhengaghyn shoh freayll *{{ASE|[kʷ]}} jeh'n [[Proto-Cheltish|Phroto-Cheltish]]; ayns ny çhengaghyn [[Brythonagh]] as [[Goalish]], haink eh dy ve {{ASE|[p]}}, as myr shen, t'ad cur ''Celtiagh P'' orroo ny keayrtyn. Va *{{ASE|[kʷ]}} freilt ec [[Celtibeirish]] chammah, as myr shen, t'ish fo ''Celtiagh Q'' chammah, ga nagh vel ee ny çhengey Ghaelgagh. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Va Yernish ny çhengey focklymagh ayns Nerin derrey'n [[17oo eash]], as ren [[Gaelg Chlassicagh]] yn obbyr cheddin ayns Nalbin derrey'n 18oo eash. |
Va Yernish ny çhengey focklymagh ayns Nerin derrey'n [[17oo eash]], as ren [[Gaelg Chlassicagh]] yn obbyr cheddin ayns Nalbin derrey'n 18oo eash. Ta caghlaaghyn cairscreeu er chur orroo scarrey veih y cheilley; myr sampleyr, ren {{lang|ga|''[[Rannóg an Aistriúcháin]]''}} jannoo aashagh y Yernish. T'ad cur ''{{lang|ga|Caighdeán Oifigiúil}}'' er y chummey noa. Rere'n chummey shoh, ren ad scryssey magh ymmodee [[lettyr tostagh|lettyryn tostagh]], as caghlaa breeocklyn rere fockley magh cadjin (she cummey cadjin t'ayn, as myr shen, cha nel eh soilshaghey magh fockley magh dagh abbyrt). |
||
⚫ | |||
===Cairscreeu ny Gaelgey Albinagh=== |
|||
Cha ren ad Gaelg Albinagh aashagh 'syn aght shoh, agh ayns 1981, hug roish y Scottish Examinations Board (''Oik Scrutaghtyn Nalbin'') coyrle son cairscreeu ny çhengey. |
Cha ren ad Gaelg Albinagh aashagh 'syn aght shoh, agh ayns 1981, hug roish y Scottish Examinations Board (''Oik Scrutaghtyn Nalbin'') coyrle son cairscreeu ny çhengey. |
||
=== |
===Cairscreeu ny Gaelgey=== |
||
⚫ | My row screeuaght Gaelgey er lheh ayn roish [[yn Aachummey]], cha row eh ry-gheddyn ec y traa ghow sleih toshiaght coyrlaghey dy trome lettyraght cadjin. Er y fa shoh, tra v'ad geabbey cur lhieu cairscreeu stiagh da'n çhengey, ren ad corys noa. Dy cadjin, t'ad gra dy chroo [[John Philips (aspick)|John Philips]] eh eh hene. V'eh ny [[Aspick Sodor as Man]] (1605-1633) currit ayns Bretin, as hug eh Gaelg er yn [[Lioar Padjer Cadjin]]. Aghterbee, t'eh jeeaghyn dy row caslyssyn echey rish coryssyn screeuee va ry-akin nish as reesht ayns Nalbin. Myr sampleyr, va [[Lioar Dean Lios Moir]] as [[docamad Fernaig]] screeut ayns Gaelg Albinagh rere corys casley rish. |
||
⚫ | My row screeuaght |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Linney 68: | Linney 62: | ||
{{sheel}} |
{{sheel}} |
||
[[Ronney:Çhengaghyn Celtiagh| |
[[Ronney:Çhengaghyn Celtiagh|Gaelgagh]] |
||
[[Ronney:Çhengaghyn |
[[Ronney:Çhengaghyn Gaelgagh| ]] |
Aavriwnys veih 00:12, 8 Mean Souree 2013
Celtiagh Gaelgagh | |
---|---|
Rheam: | Nerin, Nalbin, Mannin as Nalbin Noa |
Rang-oardraghey: | Ind-Oarpagh Celtiagh Ellanagh |
Fo-rheynnyn: |
|
Tra dy row, va çhengaghyn Gaelgagh, ny çhengaghyn Gailckagh, ry-chlashtyn eddyr Nerin Yiass, Mannin as Nalbin Hwoaie. Va shenn Ghaelg Albinagh focklymagh as shenn Yernish focklymagh feer chasley rish y cheilley, as er lesh sleih she abbyrtyn jeh un çhengey v'ayn. Ta tree çhengaghyn Gaelgagh ayn nish: Gaelg, Gaelg Albinagh (Gàidhlig) as Yernish (Gaeilge). Ta Gaelg Chanadagh ny h-abbyrt jeh'n Ghaelg Albinagh.
Celtiagh P as Q
Rere'n chorys Celtiagh P as Q, t'ad cur Celtiagh Q er y vanglane shoh. Ren ny çhengaghyn shoh freayll *[kʷ] jeh'n Phroto-Cheltish; ayns ny çhengaghyn Brythonagh as Goalish, haink eh dy ve [p], as myr shen, t'ad cur Celtiagh P orroo ny keayrtyn. Va *[kʷ] freilt ec Celtibeirish chammah, as myr shen, t'ish fo Celtiagh Q chammah, ga nagh vel ee ny çhengey Ghaelgagh.
Cairscreeu
Neayr's yn 20oo eash, v'ad cliaghtey screeu Yernish as Gaelg Albinagh lesh lettyryn Gaelgagh. Cha nel eshyn ry-akin jiu agh son jesheenys ny ymmyd shagheydagh dy jioinagh, myr sampleyr, ayns cowraghyn sheshaghtyn.
Cairscreeu ny Yernish
Va Yernish ny çhengey focklymagh ayns Nerin derrey'n 17oo eash, as ren Gaelg Chlassicagh yn obbyr cheddin ayns Nalbin derrey'n 18oo eash. Ta caghlaaghyn cairscreeu er chur orroo scarrey veih y cheilley; myr sampleyr, ren Rannóg an Aistriúcháin jannoo aashagh y Yernish. T'ad cur Caighdeán Oifigiúil er y chummey noa. Rere'n chummey shoh, ren ad scryssey magh ymmodee lettyryn tostagh, as caghlaa breeocklyn rere fockley magh cadjin (she cummey cadjin t'ayn, as myr shen, cha nel eh soilshaghey magh fockley magh dagh abbyrt).
Cairscreeu ny Gaelgey Albinagh
Cha ren ad Gaelg Albinagh aashagh 'syn aght shoh, agh ayns 1981, hug roish y Scottish Examinations Board (Oik Scrutaghtyn Nalbin) coyrle son cairscreeu ny çhengey.
Cairscreeu ny Gaelgey
My row screeuaght Gaelgey er lheh ayn roish yn Aachummey, cha row eh ry-gheddyn ec y traa ghow sleih toshiaght coyrlaghey dy trome lettyraght cadjin. Er y fa shoh, tra v'ad geabbey cur lhieu cairscreeu stiagh da'n çhengey, ren ad corys noa. Dy cadjin, t'ad gra dy chroo John Philips eh eh hene. V'eh ny Aspick Sodor as Man (1605-1633) currit ayns Bretin, as hug eh Gaelg er yn Lioar Padjer Cadjin. Aghterbee, t'eh jeeaghyn dy row caslyssyn echey rish coryssyn screeuee va ry-akin nish as reesht ayns Nalbin. Myr sampleyr, va Lioar Dean Lios Moir as docamad Fernaig screeut ayns Gaelg Albinagh rere corys casley rish.
Raaghyn cadjin
Yernish | Gaelg Albinagh | Gaelg |
---|---|---|
Fáilte | Fàilte | Failt |
Conas atá tú? | Ciamar a tha thu? | Kys t'ou? |
Cad é an t-ainm atá ort? | Dè an t-ainm a tha ort? | Cre'n ennym t'ort? |
Is mise... | Is mise... | She mish... |
Lá maith | Latha math | Laa mie |
Maidin mhaith | Madainn mhath | Moghrey mie |
Trathnóna maith | Feasgar math | Fastyr mie |
Oíche mhaith | Oidhche mhath | Oie vie |
Go raibh maith agat | Tapadh leat | Gura mie ayd |
Slán leat | Slàn leat | Slane lhiat |
Sláinte | Slàinte | Slaynt |
Çhengaghyn Celtiagh |
|||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mooarheeragh | Celtibeirish · Galatish · Gallaeshish · Goalish · Lepontish · Norish | ||||||||
Ellanagh |
|
||||||||
Çhengaghyn mestit | Beurla Reagaird · Sheltish | ||||||||
Ardjyn Celtish | Y Fro Gymraeg · Breizh-Izel · Eilean Cheap Bhreatainn · An Ghaeltacht · A' Ghàidhealtachd · Y Wladfa | ||||||||
Thum-ynsagh | Bunscoill Ghaelgagh · Diwan · Ynsagh trooid mean ny Gaelgey · Gaelscoil · Ynsagh trooid mean ny Bretnish | ||||||||
Ta ny çhengaghyn ayns clou iddaalagh nyn jengaghyn marroo |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |