Germaanish: Difference between revisions
m →Imraaghyn: Clowan, replaced: {{sheel}} → {{bun}} using AWB |
fix typo |
||
Linney 17: | Linney 17: | ||
|fam3=[[Çhengaghyn Germaanagh Sheear|Germaanagh Sheear]] |
|fam3=[[Çhengaghyn Germaanagh Sheear|Germaanagh Sheear]] |
||
|ashoon={{brattagh|Europe|Yn Unnaneys Oarpagh}}<br /></small>Çhengey oikoil as obbree</small><hr />{{brattagh|Germany|Yn Ghermaan{{!}}Y Ghermaan}}<br />{{brattagh|Austria|Yn Austeyr}}<br />{{brattagh|Switzerland|Yn Elveeish}}<br />{{brattagh|South Tyrol|Tirol Yiass}} ([[Yn Iddaal]])<br />{{brattagh|Liechtenstein|Liechtenstein}}<br />{{brattagh|Luxembourg|Lucsemburg}}<br />{{brattagh|Belgium|Yn Velg{{!}}Y Velg}} ([[Pobbyl ny Germaanisheyryn 'sy Velg]]) |
|ashoon={{brattagh|Europe|Yn Unnaneys Oarpagh}}<br /></small>Çhengey oikoil as obbree</small><hr />{{brattagh|Germany|Yn Ghermaan{{!}}Y Ghermaan}}<br />{{brattagh|Austria|Yn Austeyr}}<br />{{brattagh|Switzerland|Yn Elveeish}}<br />{{brattagh|South Tyrol|Tirol Yiass}} ([[Yn Iddaal]])<br />{{brattagh|Liechtenstein|Liechtenstein}}<br />{{brattagh|Luxembourg|Lucsemburg}}<br />{{brattagh|Belgium|Yn Velg{{!}}Y Velg}} ([[Pobbyl ny Germaanisheyryn 'sy Velg]]) |
||
|mynlagh={{brattagh|the Czech Republic|Yn Phobblaght Çheck{{!}}Y Phobblaght Çheck}}<ref>{{cite web| url = http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/cz1_de.html |title =EUROPA - Allgemeine & berufliche Bildung - Regional- und Minderheitensprachen der Europäischen Union - Euromosaik-Studie}}</ref><br />{{brattagh|Denmark|Yn Danvarg{{!}}Y Danvarg}}<ref>{{cite web| url =http://ec.europa.eu/education/languages/archive/languages/langmin/euromosaic/da1_en.html |title =Support from the European Commission for measures to promote and safeguard regional or minority languages and cultures - The Euromosaic study: German in Denmark |
|mynlagh={{brattagh|the Czech Republic|Yn Phobblaght Çheck{{!}}Y Phobblaght Çheck}}<ref>{{cite web| url = http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/cz1_de.html |title =EUROPA - Allgemeine & berufliche Bildung - Regional- und Minderheitensprachen der Europäischen Union - Euromosaik-Studie}}</ref><br />{{brattagh|Denmark|Yn Danvarg{{!}}Y Danvarg}}<ref>{{cite web| url =http://ec.europa.eu/education/languages/archive/languages/langmin/euromosaic/da1_en.html |title =Support from the European Commission for measures to promote and safeguard regional or minority languages and cultures - The Euromosaic study: German in Denmark |language = Baarle| accessdate = 13 Sauin 2009}}</ref><br />{{brattagh|Hungary|Yn Ungaar}}<ref>{{cite web | url=http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/hu_de.pdf | title = EC.europa.eu}}</ref><br /> |
||
{{brattagh|Kazakhstan|Yn Chassaghstaan{{!}}Y Chassaghstaan}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.irinnews.org/report.aspx?reportid=28051 |title=KAZAKHSTAN: Special report on ethnic Germans |publisher=Irinnews.org |language = Baarle |accessdate=2010-10-11}}</ref><br /> |
{{brattagh|Kazakhstan|Yn Chassaghstaan{{!}}Y Chassaghstaan}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.irinnews.org/report.aspx?reportid=28051 |title=KAZAKHSTAN: Special report on ethnic Germans |publisher=Irinnews.org |language = Baarle |accessdate=2010-10-11}}</ref><br /> |
||
{{brattagh|Italy|Yn Iddaal}}<small> ([[Trentino]]) </small> <br /> |
{{brattagh|Italy|Yn Iddaal}}<small> ([[Trentino]]) </small> <br /> |
Aavriwnys veih 21:42, 6 Luanistyn 2014
Germaanish | ||
---|---|---|
Deutsch | ||
Goll er loayrt ayns | Yn Ghermaan, Yn Austeyr, Yn Elveeish, Liechtenstein, Lucsemburg | |
Earroo loayreyderyn | Y Ghermaanish Chadjinit: 90 millioon (1990)[1] - 98 millioon (2005)[2] Germaanisheyryn 'sy clane: 120 millioon (1990–2005)[1] Loayreyderyn L2: 80 millioon (2006)[3] | |
Kynney çhengey | Ind-Oarpagh
| |
Staydys oikoil | ||
Çhengey oikoil ayns | Yn Unnaneys Oarpagh Çhengey oikoil as obbree Y Ghermaan Yn Austeyr Yn Elveeish Tirol Yiass (Yn Iddaal) Liechtenstein Lucsemburg Y Velg (Pobbyl ny Germaanisheyryn 'sy Velg) | |
Staydys mynlagh oikoil ayns | Y Phobblaght Çheck[4] Y Danvarg[5] Yn Ungaar[6] Y Chassaghstaan</ref>[7] | |
Fo stiurey ec | veg | |
Coadyn çhengey | ||
ISO 639-1 | de | |
ISO 639-2 | deu | |
ISO 639-3 | deu | |
| ||
Nodyn: Foddee vel cowraghyn sheeanagh ASE ayns Unicode er yn duillag shoh. |
She fer jeh ny çhengaghyn Germaanagh ee yn Ghermaanish (Deutsch; focklit magh myr [ˈdɔʏtʃ] ( eaisht)). T'ee coontit myr çhengey Ghermaanagh Heear, myrane lesh y Vaarle, yn Ollanish, as yn Affrickaanish. She fer jeh ny çhengaghyn mooarey 'sy theihll ee as t'ee coontit myr y chied çhengey ghooghyssagh 'syn Unnaneys Oarpagh. Ta ny smoo na 120 millioonyn dy loayreyderyn eck as t'ee loayrit liorish mygeayrt 80 millioonyn dy loayreyderyn neu-ghooghyssagh. Ta'n Ghermaanish chadjinit er n'ynsaghey dy lheeadagh ayns scoillyn, ollooscoillyn as Undinyssyn Goethe er feie yn chruinney.
Ta'n chooid smoo jeh focklaght y Ghermaanish çheet magh ass crouw Germaanagh y chynney çhengey Ind-Oarpagh.[16] Myrane lesh shen ta focklyn elley er nyn jeet magh ass y Ladjyn as y Ghreagish, as fir elley ass y Rangish as y Vaarle.
Ta'n Germaanish screeuit sheese 'syn abbyrlhit Ladjynagh. Goll rish ny 26 lettyryn cadjin, ta tree breeocklyn ayn as umlautyn orroo (Ä/ä, Ö/ö, and Ü/ü) as y lettyr ß.
Reamys y Ghermaanish
Ta boodeeyssyn dy Ghermaanisheyryn ry-gheddyn ayns eear-choloin Germaanagh ny Nameeb, steat ren geddyn magh e neuchrogheydys veih'n Affrick Yiass 'sy vlein 1990, myrane lesh ayns king jurnaa arraghey magh Germaanagh gys ny Steatyn Unnaneysit, y Chanadey, Meksico, y Phobblaght Ghominicagh, y Vrasseel, yn Argenteen, y Pharaguay, yn Ooraguay, y Çhillee, y Pheroo, y Veneswaaley (raad hie yn abbyrt Alemán Coloniero er ny lhiassaghey), yn Affrick Yiass, as yn Austrail. 'Sy Nameeb ta undinyssyn ynsee Germaanish freillt ec Germaanee ny Nameeb.
Rere Global Reach (2004), ta 6.9% jeh pobbyl yn eddyr-voggyl ny Ghermaanisheyryn.[17][18] Rere Netz-tipp (2002), ta 7.7% jeh duillagyn yn eddyr-voggyl screeuit 'sy Ghermaanish,[19] as rere shen t'ee ny nah hengey smoo lurg y Vaarle ayns possan ny çhengaghyn Oarpagh. Myrane lesh shen, t'ad gra dy vel 12% jeh ymmydeyryn Google goaill ynnyd jeh'n eddyr-oaie Germaanish.[19]
Çheer | Lught ny Germaanisheyryn (çheumooie jeh'n Oarpey)[20] |
---|---|
SUA | 5,000,000 |
Y Vrasseel | 3,000,000 |
Yn Argenteen | 1,400,000 |
Y Chanadey | 450,000[20] – 620,000[21] |
Meksico | 200,000 |
Yn Austrail | 110,000 |
Yn Affrick Yiass | 75,000 (seyraanee eebyrtagh ny Germaan ny lomarcan)[20] |
Y Çhillee | 40,000 |
Y Pharaguay | 30,000 – 40,000 |
Y Teelynn Noa | 37,500 |
Y Nameeb | 30,000 (seyraanee eebyrtagh ny Germaan ny lomarcan)[20] |
Y Veneswaaley | 10,000 |
Y Jordaan | 50,000 |
Yn Oarpey
Er y chooid smoo, ta'n Ghermaanish goll er loayrt 'sy Ghermaan (raad t'ee myr y phreeu-hengey ec 95% jeh mooinjer y çheer), 'syn Austeyr (89%), 'syn Elveeish (65%), as ec y chooid smoo jeh pobbyl Lucsemburg, as Liechtenstein.
Ta boodeeyssyn Germaanisheyryn Oarpagh ry-gheddyn 'syn Iddaal Hwoaie (ayns Tirol Yiass as ayns baljaghtyn ennagh ayns queiggaghyn elley), ayns Cantoonyn Hiar ny Belg, ayns ardjyn Frangagh ny h-Alsaash as Lorraine, as ayns baljyn beggey joarree yn eear-choontae Jylland Yiass 'sy Danvarg.
Ta boodeeyssyn Germaanisheyryn ry-gheddyn 'sy Phobblaght Çheck, 'sy Clovack, 'syn Ungaar, 'sy Pholynn, 'sy Romaan, 'sy Terb, 'sy Roosh as 'sy Chassaghstaan. Haghyr jee-chlannaghey 'sy chooid smoo jeh ny boodeeyssyn shen lurg ruightaghyn ny Germaanee lurg y Nah Chaggey Mooar as ayns ny 1980yn as ny 1990yn as mooarane dy Ghermaanee garraghey gys y Ghermaan.
Sambyl
Focklyn Germaanish
eins | un |
zwei | daa |
drei | tree |
nein | dyn, fockle jiooldagh |
ich | mee |
du | oo |
er | eh |
sie | ee |
es | eh/ee |
wir | shin |
ihr | shiu |
sie | ad |
Deutschland | Y Ghermaan |
Bannaghtyn as ve cooyrtoil
Guten Morgen | Moghrey mie |
Guten Abend | Fastyr mie |
Hallo | Hello ayns Baarle |
Wie geht's? | Kys t'ou? |
Bitte | My sailt |
Danke schön | Gura mie (mooar) ayd |
Auf Wiedersehen | Slane lhiat |
Ich heiße ... | Ta'n ennym orrym ... |
Imraaghyn
- ↑ a b Lewis, M. Paul, rd. (2009). "Ethnologue: Languages of the World" (16 ln.). Dallas, Texas: SIL International.
- ↑ Marten, Thomas; Sauer, Fritz Joachim, rd. (2005). Länderkunde - Deutschland, Österreich, Schweiz und Liechtenstein im Querschnitt (ayns Germaanish). Berleen: Inform-Verlag. dg. 7. ISBN 3-9805843-1-3.
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ a b National Geographic Collegiate Atlas of the World. Willard, Ohio: R.R Donnelley & Sons Company. 2006. dgn. 257–299. ISBN Cadjin: 0-7922-3662-9, 978-0-7922-3662-7. Soyllyssagh: 0-7922-7976-X, 978-0-7922-7976-1.
{{cite book}}
: Check|isbn=
value: invalid character (cooney); Unknown parameter|month=
ignored (cooney) - ↑ "EUROPA - Allgemeine & berufliche Bildung - Regional- und Minderheitensprachen der Europäischen Union - Euromosaik-Studie".
- ↑ "Support from the European Commission for measures to promote and safeguard regional or minority languages and cultures - The Euromosaic study: German in Denmark" (ayns Baarle). Feddynit magh er 13 Sauin 2009.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ "EC.europa.eu" (PDF).
- ↑ "KAZAKHSTAN: Special report on ethnic Germans" (ayns Baarle). Irinnews.org. Feddynit magh er 2010-10-11.
{{cite web}}
: CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ "Deutsch in Namibia" (PDF) (ayns Germaanish). Supplement of the Allgemeine Zeitung. 2007-08-18. Feddynit magh er 2008-06-23.
{{cite web}}
: CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ ""CIA World Fact book Profile: Namibia"". cia.gov. Feddynit magh er 2008-11-30.
- ↑ "Map on page of Polish Ministry of Interior and Administration (MSWiA)". Feddynit magh er 2010-03-15.
- ↑ "SbZ - Deutsche Minderheit in Rumänien: "Zimmerpflanze oder Betreuungs-Objekt" - Informationen zu Siebenbürgen und Rumänien" (ayns Germaanish). Siebenbuerger.de. Feddynit magh er 2010-03-15.
{{cite web}}
: CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ "Geschichte". Rusdeutsch.EU. Feddynit magh er 2010-10-11.
- ↑ EUROPA - Allgemeine & berufliche Bildung - Regional- und Minderheitensprachen der Europäischen Union - Euromosaik-Studie
- ↑ Leis Municipais http://www.leismunicipais.com.br/twitter/222/legislacao/lei-2251-2010-pomerode-sc.html
- ↑ Verein Deutsche Sprache e.V. (2006-06-15). "Wussten Sie, dass..." Vds-ev.de. Feddynit magh er 2012-01-25.
- ↑ Yn Commishoon Oarpagh (2004). "Many tongues, one family. Languages in the European Union" (PDF) (ayns Baarle). Europa. Feddynit magh er 3 February 2007.
{{cite web}}
: CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ Global Statistics, Global Reach.
- ↑ Internet Languages, NVTC.
- ↑ a b "Distribution of languages on the Internet". Netz-tipp.de. Feddynit magh er 2010-03-15.
- ↑ a b c d Handwörterbuch des politischen Systems der Bundesrepublik ('sy Ghermaanish). Cha nel y farrane cur agh "seyraanee eebyrtagh ny Germaan" er son ny Nameeb as ny h-Affrick Yiass!
- ↑ "Statistics Canada 2006". 2.statcan.ca. 2010-01-06. Feddynit magh er 2010-03-15.
Çhengaghyn oikoil yn Unnaneys Oarpagh |
||
---|---|---|
Baarle · Bulgeyrish · Danvargish · Estoinish · Finnlynnish · Frangish · Germaanish · Greagish · Iddaalish · Latvish · Litaanish · Maltish · Ollanish · Polynnish · Portiugish · Romaanish · Sheckish · Slovackish · Sloveanish · Soolynnish · Spaainish · Ungaarish · Yernish |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |
- CS1 maint: multiple names: editors list
- CS1 errors: ISBN
- Çhengaghyn Germaanagh
- Çhengaghyn ny Germaan
- Çhengaghyn ny h-Elveeish
- Çhengaghyn ny h-Austeyr
- Çhengaghyn ny Belg
- Çhengaghyn ny Brasseel
- Çhengaghyn ny Danvarg
- Çhengaghyn ny Frank
- Çhengaghyn ny h-Ungaar
- Çhengaghyn ny h-Iddaal
- Çhengaghyn Liechtenstein
- Çhengaghyn Lucsemburg
- Çhengaghyn ny Nameeb
- Çhengaghyn ny Romaan
- Germaanish