Fliughane-oaylleeaght

Ass Wikipedia.
Ta'n fliughane ny hroggal gientynagh y fungys

Ta fliughane-oaylleeaght ny studeyrys er fungysyn, nyn droyn gien-oaylleeaghtoil as bea-chemmigagh, nyn dacsonomeeaght, as yn ymmyd da deiney myr sponk, medshin (m.s. penisillin), bee (m.s. lhune, feeyn, caashey, fliughaneyn eeagh) as entheogen, as er y danjeyr lhieu, lhied as pyshoonaght as doghan. Dirree yn lus-phatoaylleeaght, studeyrys er gorlaghyn lus, ass fliughane-oaylleeaght, as ta'n daa jeu foast faggys-vooinjeragh. She fliughane-oayllee dooiney ta jannoo studeyrys er fliughane-oaylleeaght.

Shaghadys[reagh | edit source]

Ayns shennaghys, va'n fliughane-oaylleeaght credjit myr banglane lus-oaylleeaght (ta fungysyn gollrish cretooryn ny smoo na t'ad gollrish lossreeyn, agh cha row eh er fys derrey cubbyl jeihaghtyn er dy henney). V'ad Elias Magnus Fries, Christian Hendrik Persoon, Anton de Bary as Lewis David von Schweinitz ny fliughane-oaylleeyn toshee.

Jiu, t'ad ny jiastyn as ny h-organeyn cummit eukaryoteagh Saccharomyces cerevisiae as Schizosaccharomyces pombe smoo ynsaghit as toiggit ayn.

Ta ram fungysyn troarey tomaineyn, noi-vaaghyn as fo-hoesyn. Myr sampleyr, ren Abraham Joffe studeyrys rheamyssagh er y chynney yl-çheeragh Fusarium as nyn domaineyn cochianglt lesh brishaghyn magh aleukia nieunagh y vee ayns y phobble. Ta fungysyn bunneydagh son bea ny cruinney myr shimbontyn, m.s. myr mycorrhizae, shimbontyn beisteigyn as scryssyn, as er son nyn drioshid as ad scryssey co-vreneenyn bea orgaanagh lhied as lignin, y co-oltagh foiee smoo beayn, as myr goal-vaaghyn, keim trome-chooishagh ayns çhymshal carboan ny cruinney.

Ta fungysyn as organeyn eley enmyssit myr fungysyn, lhied as oomyceteyn as myxomyceteyn, trome-chooishagh rere tarmaynys as y chommynaght er y fa dy vel ad jannoo gorlaghyn da cretooryn (lhied as histoplasmosis) as lossreeyn (lhied as gorley ny lhiouanyn Ollanagh).

Jeeagh er neesht[reagh | edit source]