Jump to content

Yn Elveeish

Edit links
Co-ordnaidyn: 46°50′N 8°20′E / 46.833°N 8.333°E / 46.833; 8.333
Ass Wikipedia.
Cochiangle yn Elveeish
Ayns ny çhengaghyn oikoil
  • Germaanish:Schweizerische Eidgenossenschaft
    Frangish:Confédération suisse
    Iddaalish:Confederazione Svizzera
    Romansh:Confederaziun svizra
    Ladjyn:Confœderatio Helvetica
Brattagh yn Elveeish Cowrey cleinney yn Elveeish
Brattagh Armys
Arrane ashoonagh: "Yn Saum Elveeishagh"
Preeu-valleyBerne[a][1][2]
46°57′ Hwoaie 7°27′ Hiar
Balley smoo Zürich
Çhengey oikoil
Reiltys Pobblaght stiureydagh chonastagh seyr veih'n çhionnal
 -  Y Choonseil Chonastagh
 -  Shansyleyr Conastagh Viktor Rossi
Shennaghys
 -  Bunnit 1 Luanistyn 1291[b] 
 -  Kiondeeaght ennit (Shee Westfalen) 24 Jerrey Fouyir 1648 
 -  Y Conaant Conastagh 7 Luanistyn 1815 
 -  Steat conastagh 12 Mean Fouyir 1848[c][3] 
Eaghtyr
 -  Yn clane 41,285 km² (136oo)
15,940 mi ker 
 -  Ushtey (%) 4.2
Earroo yn phobble
 -  Ooley 2007 7,591,400 (95oo)
 -  Coontey-pobble  8,902,308[4][5][6] 
 -  Glooaght 181.4/km² (61d)
479.8/mi ker
LTS (CCK) Ooley 2007
 -  Yn clane $296.2 billoon (38oo)
 -  Yn dooinney $38,706 (6oo)
LTS (ennymagh) Ooley 2007
 -  Yn clane $423 billioon (19oo)
 -  Yn dooinney $58,054 (7oo)
Gini (2000) 33.7 (meanagh) 
ALD (2007) ▲ 0.955 (ard) (7-oo)
Argid franc yn Elveeish (CHF)
Traa ynnydagh CET (UTC+1)
 -  Souree (TTLS) CEST (UTC+2)
Coad eddyr-voggyl .ch
Coad çhellvane +41

Ta'n Elveeish (Germaanish: Schweiz, Frangish: Suisse, Iddaalish: Svizzera, Romansh: Svizra) ny çheer Alpagh, neuchommeeagh, thallooinit 'syn Oarpey Heear. T'ee ny çheer chonastagh ta jeant sheose jeh 26 steatyn ny cantoonyn. She Berne preeu-valley ny çheerey agh t'ad ny h-ynnydyn tarmaynagh na ny h-ard-valjyn Basel, Geneva, as Zürich.

Ta'n Elveeish çhemmit liorish y Ghermaan da'n twoaie, yn Austeyr as Liechtenstein da'n shiar, yn Iddaal da'n jiass, as y Rank da'n sheear. Is çheer yl-hengagh t'aynjee as ta kiare çhengaghyn ashoonagh ayn: Germaanish, Frangish, Iddaalish as Romansh.

Noteyn

[reagh | edit source]
  1. ↑ Ta Bern currit sheese myr "ard-valley conastagh" (Germaanish: Bundesstadt; Frangish: ville fédérale; Iddaalish: città federale; Romansh: citad federala). Cha nel y leigh Elveeishagh genmyssey preeu-valley, agh ta'n pharlamaid chonastagh as y reiltys soit ayns Berne, choud's ta undinyssyn conastagh elley, lheid as ny quaiylyn conastagh, bunnit ayns ard-valjyn elley (Bellinzona, Lausanne, Lucerne, Neuchâtel, St. Gallen a.r.e.).
  2. ↑ Date tradishoonagh. She 1307 va date bunneydagh Loo Rütli (myr va scruit sheese ec Aegidius Tschudi 'sy 16oo eash) as t'eh coontit mastey shiartanse dy chonaantyn cosoylagh eddyr ny parteeyn cheddin car yn eash shen. Va date Chaart Conastagh y Vlein 1291 er reih ayns 1891 da kelloorey oikoil y "600oo feailley bleeaney jeh'n Chochiangle".
  3. ↑ Ren jarroo-vreearrey yn Tagsatzung fogrey magh dy row yn Bunraght Conastagh er ny gholtey er 12 Mean Fouyir 1848. Ren reaghey lesh y Tagsatzung veih'n 14 Mean Fouyir 1848 enmyssey dy vees jerrey rish pooaraghyn ny h-undinyssyn va kiarit liorish y Chonaant Conastagh 1815 ec toshiaght vunraght y Choonseil Chonastagh, haghyr er 16 Sauin 1848.

Imraaghyn

[reagh | edit source]
  1. ↑ Georg Kreis: Ard-valley conastagh city ayns Germaanish, Frangish, as Iddaalish ayns Fockleyr Shennaghys yn Elveeish er-linney, 20 Mayrnt 2015.
  2. ↑ Holenstein, André (2012). "Die Hauptstadt existiert nicht" (ayns de). UniPress – Forschung und Wissenschaft an der Universität Bern. Ym-lioar 152 (Sonderfall Hauptstatdtregion): 16–19. Bern: Rheynn Çhellinsh, Ollooscoill Bern. doi:10.7892/boris.41280. “Als 1848 ein politisch-administratives Zentrum für den neuen Bundesstaat zu bestimmen war, verzichteten die Verfassungsväter darauf, eine Hauptstadt der Schweiz zu bezeichnen und formulierten stattdessen in Artikel 108: "Alles, was sich auf den Sitz der Bundesbehörden bezieht, ist Gegenstand der Bundesgesetzgebung." Die Bundesstadt ist also nicht mehr und nicht weniger als der Sitz der Bundesbehörden.” 
  3. ↑ Kley, Andreas: Federal constitution ayns Germaanish, Frangish, as Iddaalish ayns Fockleyr Shennaghys yn Elveeish er-linney, 3 Boaldyn 2011.
  4. ↑ Marranys: Cha nel yn imraa taishbynit dy kiart. Jeeagh er y docamadys son sonreeaghtyn.
  5. ↑ Marranys: Cha nel yn imraa taishbynit dy kiart. Jeeagh er y docamadys son sonreeaghtyn.
  6. ↑ Marranys: Cha nel yn imraa taishbynit dy kiart. Jeeagh er y docamadys son sonreeaghtyn.

46°50′N 8°20′E / 46.833°N 8.333°E / 46.833; 8.333

She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia.
Feddynit ass "https://gv.wikipedia.org/w/index.php?title=Yn_Elveeish&oldid=359077"