Yn Velg
Reeriaght y Velg Koninkrijk België (Ollanish) Royaume de Belgique (Frangish) Königreich Belgien (Germaanish) |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Jarroo-raa: "Eendracht maakt macht" (Ollanish) "L'union fait la force" (Frangish) "Einigkeit macht stark (Germaanish)" "Ta unnaneaght jannoo troshid" |
||||||
Arrane ashoonagh: "La Brabançonne" Lhieggan Ollanish: Lhieggan Frangish: |
||||||
![]() |
||||||
Preeu-valley | Ard-valley yn Vrussyl![]() | |||||
Balley smoo | Ard Preeu-valley yn Vrussyl | |||||
Çhengey oikoil | ||||||
Reiltys | Monarkaght vunraghtoil pharlamaidagh chonastagh | |||||
- | Ree | Philippe | ||||
- | Ard-vinishter | Bart De Wever | ||||
Bunneeaght | ||||||
- | Bun-chaghlaa yn Velg | 25 Luanistyn 1830 | ||||
- | Fogrit magh | 4 Jerrey Fouyir 1830 | ||||
- | Er enney | 19 Averil 1839 | ||||
Entreilys gys yn UO | 25 Mayrnt 1957 | |||||
Eaghtyr | ||||||
- | Yn clane | 30,528 km² (139oo) 11,787 mi ker |
||||
- | Ushtey (%) | 6.4 | ||||
Earroo yn phobble | ||||||
- | Ooley 2008 | 10,665,867[1]
|
||||
- | Coontey-pobble | 11,584,008[2] | ||||
- | Glooaght | 344.32/km² (29oo) 892/mi ker |
||||
LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $389.793 billoon[3] | ||||
- | Yn dooinney | $36,415[3] | ||||
LTS (ennymagh) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $506.183 billoon[3] | ||||
- | Yn dooinney | $47,289[3] | ||||
Gini (2000) | 33 (meanagh) (33oo) | |||||
ALD (2007) | ▲ 0.953[4] (feer ard) (17-oo) | |||||
Argid | euro (€)1 (EUR ) |
|||||
Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
- | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
Coad eddyr-voggyl | .be2 | |||||
Coad çhellvane | +32 | |||||
1 | Roish 1999: franc y Velg | |||||
2 | Ta .eu ymmydit myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh. |
Ta'n Belg, ny Reeriaght y Velg (Ollanish: Koninkrijk België, Frangish: Royaume de Belgique, Germaanish: Königreich Belgien) ny çheer 'syn Oarpey Heear. T'ee ny bun-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh as ta kione-cherroo yn unnaneys ny hoie aynjee, myrane lesh kione-cherrooyn sheshaghtyn eddyrashoonagh mooarey elley, goaill stiagh RCAH (NATO).[5] Ta'n Velg 30,528 kilometeryn kerrinagh (11,787 mi ker) er eaghtyr as ta 10.7 millioonyn dy chummaltee 'sy çheer.
Ta'n çheer goalscarrey harrish y joarey cultooragh eddyr yn Oarpey Ghermaanagh as Ladjynagh, as ta'n çheer ny balley da daa phreeu-phossan çhengoaylleeagh, ny Flandrynee as ny Frangisheyryn, Walloonee son y chooid smoo, myrane lesh possan beg dy Ghermaanisheyryn. T'ad y daa ard smoo 'sy Velg na'n ard Ollanish – yn Flandyryn – 'sy twoaie lesh 59% jeh sleih-earroo ny çheerey, as yn ard Frangish – yn Walloon – ayns jiass ny çheerey as lesh 31% jeh sleih-earroo ny çheerey. Ta Ard Preeuvaljagh ny Brussyl, daa-hengagh dy h-oikoil, ny h-ard Frangish son y chooid smoo as eh ny hoie çheusthie jeh'n Ard Flandrynagh. Ta 10% jeh sleih-earroo ny çheerey ayn. Ta possan beg dy Ghermaanisheyryn ry-gheddyn ayns shiar y Walloon myrgeddin. Ta neuchaslid hengoaylleeagh y Velg as ny streeughyn cultooragh as politickagh ta bentyn reeish aahoilshit ayns shennaghys politickagh ny çheerey as ta corys cast dy reiltys aynjee.[6][7]
Ta'n fockle 'Belg' çheet magh ass Gallia Belgica, queiggey Romanagh ayns shiar hwoaie Ghoal as y boayl shen cummaltit liorish ny Belgae, mestey Celtiee as Germaanagh.[8] Dy shendeeagh, va'n Velg, y Çheer Injil as Lucsemburg er enney ain myr ny Çheeraghyn Injil, as ad coodaghey ard beggan ny smoo na'n ard Benelux jeh'n laa t'ain jiu. Veih jerrey ny Mean Eashyn derrey'n 17-oo eash, v'ee ny h-ynnyd raahagh son traght as cultoor. Veih'n 16-oo eash derrey irree magh y Velg ayns 1830, va shiartanse dy chaggaghyn eddyr cummaghtyn Oarpagh cosnit ayns ard y Velg, as er yn oyr shen hooar y çheer yn ennym "magher caggee yn Oarpey" — ambee va niartit liorish y daa Chaggey Dowanagh. Nar hooar y Velg e neuchrogheydys, ren ee commeeys 'sy Çhyndaa Çhynskylagh[9][10] as, ec jerrey'n nuyoo eash jeig, va shiartanse dy choloinyn eck. Va'n nah lieh jeh'n 20-oo eash cowrit lesh aase streeughyn co-phobbylagh eddyr ny Flandrynee as ny Frangisheyryn as ad lhieenit marish anchaslidyn cultooragh er un çheu as aafilley tarmaynagh sprangagh ny Flandyryn as y Walloon er y çheu elley. Kyndagh rish shen cha nel y Velg ny steat unnaneagh ny smoo, agh ny steat conastagh.
Imraaghyn
[reagh | edit source]- ↑
"Structuur van de bevolking—België / Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Vlaams Gewest / Waals Gewest / De 25 bevolkingsrijkste gemeenten (2000–2006)" (asp) (ayns Ollanish). Shirveishagh Reiltyssagh Chonastagh Tarmaynys y Velg—Ard-Stiureydaght Staydraa y Velg. © 1998/2007. Feddynit magh er 23-05-2007.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
as|date=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ Marranys: Cha nel yn imraa taishbynit dy kiart. Jeeagh er y docamadys son sonreeaghtyn.
- ↑ a b c d "Belgium" (ayns Baarle). International Monetary Fund. Feddynit magh er 01-10-2009.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ (Baarle) Human Development Report 2009. Ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Feddynit magh er 5 Jerrey Fouyir 2009
- ↑ Fo-note: Ta'n Velg ny h-oltey jeh, ny cochianglt rish, ram sheshaghtyn eddyrashoonagh, goaill stiagh ACCT, AfDB, AsDB, Possan yn Austrail, Benelux, BRE, CKeL, CO, CERN, CPOA, BOAL, BYO, EMU, ESA, UO, SVE, G-10, IAEA, IBRD, ICAO, QCE, ICRM, SLE, BLE, JBE, TELE, CAE, IFRCS, SVE, SOE, TAE, SVE (IMO), IMSO, Intelsat, Interpol, BOE, SEA, ISO, UÇE, MONUC (fakider), RCAH, JBÇ, PLÇ, RSA (fakider), RCTL, SMAK, SSCO, QVE, AU, UNCTAD, UNECE, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNMIK, UNMOGIP, UNRWA, UNTSO, UPU, BLAH (neu-ardjynagh), WEU, WHO, WIPO, WMO, WTrO, BZ.
- ↑
Morris, Chris (13-05-2005). "Language dispute divides Belgium" (ayns Baarle). BBC News. Feddynit magh er 08-05-2007.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
as|date=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ Petermann, Simon, Professor ec Ollooscoill Liège, y Wallooon, y Velg-ec colloquium IXe Sommet de la francophonie—Initiatives 2001—Ethique et nouvelles technologies, session 6 Cultures et langues, la place des minorités, Bayreuth (25-09-2001). "Langues majoritaires, langues minoritaires, dialectes et NTIC" (ayns Frangish). Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2007-10-25. Feddynit magh er 04-05-2007.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
as|date=
(cooney)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑
Bunson, Matthew (1994). Encyclopedia of the Roman Empire (Hardcover 352pp ln.). Facts on File, New York. dg. 169. ISBN [[Special:BookSources/0 8160 2135 X [Paperback 512pp, ISBN 0-8160-3182-7; Lhieggan lhiasit (2002), Cooyl creoi 636pp, ISBN 0-8160-4562-3]|0 8160 2135 X [Paperback 512pp, ISBN 0-8160-3182-7; Lhieggan lhiasit (2002), Cooyl creoi 636pp, ISBN 0-8160-4562-3]]].
{{cite book}}
: Check|isbn=
value: invalid character (cooney) - ↑ Fitzmaurice, John, ec Ard-Screeudeyraght y Chommishoon Oarpagh, ynsit ec Université Libre de Bruxelles (1996). "New Order? International models of peace and reconciliation—Diversity and civil society". Democratic Dialogue Northern Ireland's first think tank, Beeal Feirshtey, Nerin Hwoaie. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2014-01-25. Feddynit magh er 12-08-2007.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
(cooney); External link in
(cooney); Italic or bold markup not allowed in:|author=
|publisher=
(cooney)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "Belgium country profile". EUbusiness, Richmond, RU. 27-08-2006. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2009-10-07. Feddynit magh er 2007-08-12.
{{cite web}}
: Check date values in:|date=
(cooney); External link in
(cooney)|publisher=
Çheeraghyn yn Oarpey |
|
---|---|
Abcaaish, yn2, 5 · Albaan, yn · Andorra · Ard-valley yn Phaab · Armeain, yn1 · Asserbajaan, yn2 · Austeyr, yn · Bosnia as Herzegovina · Chassaghstaan, y2 · Cheeprey, y1 · Cheeprey Hwoaie, y1, 6 · Çheck, y · Çheer Injil, y3 · Çhorshey, y2 · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y3 · Eeslynn, yn · Elveeish, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn2 · Kosovo4 · Latvey, y · Liechtenstein · Litaan, y · Lucsemburg · Moldova · Monaco · Montenegro · Nerin · Norlynn3 · Ookraan, yn · Ossetia Yiass2, 5 · Pholynn, y · Phortiugal, y3 · Rank, y2 · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Roosh, y2 · San Marino · Serb, y · Spaainey, y2 · Toolynn, y · Turkee, y2 · Ungaar, yn · Valta, y · Vassadoan Hwoaie, y · Velaroosh, y · Velg, y · Vulgeyr, y 1 Ta'n çheer shoh soit dy slane 'syn Aishey Heear agh ta kianglaghyn shesh-pholitickoil eck lesh yn Oarpey. 2 Ta cooid jeh'n çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 3 Ta croghaneyn ec y çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 4Va neuchrogheydys Chosovo soilshit magh er 17 Toshiaght Arree, 2008 as t'ee er enney ec 62 olteynyn yn AU. 5Cha nel yn Abcaaish as Ossetia Yiass er enney agh ec 6 olteynyn yn AU. 6Cha nel y Cheeprey Hwoaie er enney agh ec y Turkee. |
Çheeraghyn yn Unnaneys Oarpagh |
||
---|---|---|
Austeyr, yn · Çheck, y · Cheeprey, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Lucsemburg · Nerin · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Toolynn, y · Ungaar, yn · Valta, y · Velg, y · Vulgeyr, y | ![]() |
Reagheydys Chonaant yn Atlantagh Hwoaie (RCAH) |
|
---|---|
Olteynyn | Albaan, yn · Chanadey, y · Çheck, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Eeslynn, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Montenegro · Lucsemburg · Norlynn · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Steatyn Unnaneysit, ny · Toolynn, y · Turkee, y · Ungaar, yn · Vassadoan Hwoaie, y · Velg, y · Vulgeyr, y |
50°50′N 4°00′E / 50.833°N 4.000°E
![]() |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |
- CS1 errors: ISBN
- Yn Velg
- Benelux
- Çheeraghyn yn Oarpey
- Monarkaghtyn conastagh
- Reeriaghtyn
- Ny Çheeraghyn Injil
- Çheeraghyn-oltey Reagheydys Chonaant yn Atlantagh Hwoaie
- Çheeraghyn-oltey Choonseil yn Oarpey
- Çheeraghyn-oltey Unnaneys yn Ollanish
- Çheeraghyn-oltey yn Unnaneys Oarpagh
- Çheeraghyn-oltey Organisation internationale de la Francophonie
- Çheeraghyn-oltey Unnaneys y Veanvooir
- Çheeraghyn-oltey ny h-Ashoonyn Unnaneysit
- Çheeraghyn-oltey yn RCTL
- Steatyn as thallooyn bunnit 'sy vlein 1830