Abugida

Ass Wikipedia.

She corys screeuee eh abugida. Ta ny cowraghyn ("lettyryn") echey cowraghey corockle as breeockle undinagh echey; t'ad caghlaa y breeockle t'ayn liorish caghlaa cummey y lettyr ny cur stiagh scarreydee.[1][2] Hug roish Peter T. Daniels yn ennym abjad, ayns ynnyd jeh'n çhenn ennym corys screeuee corocklagh ny sheelaght, as eshyn jannoo ymmyd elley jeh sheelaght.[3]

Ta'n lettyr cowraghey corockle ennagh, as t'ad goll er screeu ayns straih. Ta breeocklyn croghey er ny corocklyn: ta corockle undinagh ec y chorockle, agh foddee oo eh y chaghlaa y breeockle liorish scarreydagh, ny liorish caghlaa cummey y lettyr. Ta ynnydyn ny scarreydee croghey er y vreeockle t'ayn; cha nel ad goll er screeu ayns y straih cheddin as ny corocklyn.

Mannagh vel corockle ec breeockle ennagh, foddee oo screeu shen liorish:

  • cowrey gyn corockle as scarreydagh (ny kiartaghey) y vreeockle echey
  • lettyryn er lheh son breeocklyn nyn lomarcan, as adsyn anchasley rish ny cowraghyn son breeocklyn crogheydagh

Mannagh vel breeockle ec corockle ennagh, foddee oos screeu shen liorish:

  • cowrey er lheh ta cowraghey nagh vel breeockle echey (virama)
  • gyn screeu cowrey breeockle erbee (shen daa cheayllagh; foddee y breeockle undinagh ve echey)
  • cowrey breeockle beg ny "naeear", myr sampleyr schwa (shen daa cheayllagh; foddee y breeockle hene ve ayn, ny dyn breeockle erbee)
  • cowrey corockle taah, as daa ny ny smoo lettyryn corockle er nyn gochiangley ayns spank.
  • cowrey corockle crogheydagh. My nee cummey jeh'n lettyr cadjin t'ayn, foddee eh ve ny sloo na'n lettyr cadjin, ny ny hoie ayns ynnyd elley. Ny keayrtyn elley, ta cowraghyn er lheh son corocklyn crogheydagh.

Haink yn ennym abugida jeh obbyr Peter T. Daniels. She ennym yn screeu Ge‘ez t'ayn, rere y chied chiare lettyryn echey: aləf, bet, gäməl, dənt. T

Ta Daniels rheynn abugidaghyn jeh abbyrlhittyn er y fa nagh vel breeocklyn mastey cowraghyn bunneydagh y chorys screeuee. T'eh rheynn ad jeh abjadyn (possan noa elley jeant echey) er y fa dy vel ny scarreydee ec abjadyn reihyssagh, as cha nel ad ry-akin ayns screeu focklymagh, ny ayns screeu cadjin noadyr, son y chooid smoo. Ayns abugida, shegin dhyt breeocklyn y chowraghey dagh keayrt. Ta Daniels eddyrscarrey abugidaghyn as sheelaghtyn er y fa dy vel cummaghyn lettyryn abugida croghey er ny breeocklyn as corocklyn t'ayn, agh ayns sheelaght, foddee cummey erbee ve oc.

Ta'n screeudeyr shennaghys screeuee Barry Powell goaill noi abugida, chammah's abjad, er coontey sheiltynys as shennaghys. [4]

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. Omniglot. Syllabic alphabets. Feddynit er 2009-07-07. "Syllabic alphabets, alphasyllabaries or abugidas consist of symbols for consonants and vowels. The consonants each have an inherent vowel which can be changed to another vowel or muted by means of diacritics. Vowels can also be written with separate letters when they occur at the beginning of a word or on their own."
  2. Encyclopædia Britannica Online (Baarle). writing (2009). Feddynit er 2009-05-13.
  3. Daniels, Peter T.; et al. (1996). The World's Writing Systems, 4.
  4. Barry Powell (2009). Writing: Theory and History of the Technology of Civilization. Wiley-Blackwell, 172-174. ISBN 978-1-4051-6256-2.