Cassini–Huygens

Ass Wikipedia.
Cur ry-cheilley Cassini–Huygens
Cur stiagh Cassini ayns cruinlagh Harn

Ta Cassini–Huygens, ta enmyssit Cassini dy mennick, çheet er mishoon ronsaghey spoar liorish NASA, y Jantys Spoar Oarpagh (ESA), as Jantys Spoar yn Iddaal (ASI) scrutag spoar y chur magh dy yannoo studeyryssyn er y phlanaid Sarn as e chorys, goaill stiagh ny fainaghyn as ny h-eaystyn echey. Va ny siyn spoar robotagh jeant ass y scrutag spoar Cassini lesh NASA as y tarlheimmeyder Huygens liorish yn ESA, ren tarlheimmey er yn eayst smoo lesh Sarn, Titan.[1] Va Cassini ny chiarroo scrutag spoar keayrt y yannoo er Sarn as ny chied goll stiagh ayns cruinlagh mygeayrt y planaid, raad hannee eh voish 2004 derrey 2017. Va'n daa haagh enmyssit ass ny rollageyderyn Giovanni Cassini as Christiaan Huygens.

Va Cassini launshit er boayrd roggad Titan IVB/Centaur er 15 Jerrey Fouyir 1997 as v'eh bio as gobbraghey 'sy spoar feie begnagh 20 bleeaney, lesh 13 jeu cruinlaghey Sarn as jannoo studeyrys er y phlanaid as e chorys erreish da haink eh stiagh 'sy chruinlagh er 1 Jerrey Souree 2004.[2] Ghow yn etlagh dys Sarn stiagh shagh-etlaghyn Vaydlag (Averil 1998 as Jerrey Souree 1999), y Dowan (Luanistyn 1999), y roltageagh 2685 Masursky, as Jupiter (Nollick 2000). Haink jerrey rish y vishoon er 15 Mean Fouyir 2017, tra ren cassan Cassini tayrn eh stiagh ayns aeraght heose Harn raad v'eh lostit[3][4] dy lhiettal gaue sollaghey eaystyn Harn, foddee çhymmyltaghtyn yn-vaghey y chiarail da mynvioaghyn thallooinagh troailtagh follit er y taagh spoar.[5][6] Hie rahys y vishoon foddey ny smoo as ny s'odjey na myr va jerkit – chur stiureyder NASA jeh'n rheynn Planetary Science Division, Jim Green, sheese er Cassini-Huygens myr "mishoon ny chiedyn"[7] ren bun-cheaghil toiggaltys deiney er y chorys Sarnagh, goaill stiagh ny fainaghyn as ny h-eaystyn, as chur rish y toiggaltys bentyn rish ny buill ayns Corys ny Greiney foddee bioys ve ayn.[8]

Hoshiaght, v'eh plannit dy vees Cassini er mishoon feie kiare bleeaney, voish Mean Souree 2004 derrey Boaldyn 2008. Va'n mishoon jeant ny s'odjey er daa vlein derrey Mean Fouyir 2010, as eh aa-chowrit myr y Cassini Equinox Mission. Va'n mishoon jeant ny s'odjey reesht lesh y Cassini Solstice Mission, goll er oaie feie shiaght bleeaney elley derrey 15 Mean Fouyir 2017 tra va Cassini jee-chruinlit as lostit sthie ayns aeraght heose Harn.[9]

Hie yn moddyl Huygens marish Cassini derrey scarr eh voish y scrutag er 25 Nollick 2004; ren Huygens tarlheimmey liorish parashuit er Titan er 14 Jerrey Geuree 2005. Chur yn SED (greie Cassee/Tilgee) rish y scarrey, as chiarail eh bieauid scarree chonastagh er 0.35 meadaryn 'sy tootçhey (1.1 ft/s) as cormid chassee er 7.5 rpm.[10] Chur eh fysseree er-ash dys y Chruinney feie 90 minnidyn, goaill ymmyd jeh'n chruinleyder myr lhiass-chreeleyder. V'eh shoh ny chied harlheim ve jeant 'sy Chorys Greiney mooie as y chied va jeant er eayst elley goaill magh Eayst yn Dowan.

Ec jerrey yn vishoon, ren Cassini e "Grand Finale": shiartanse dy hagh-ghleashaghtyn etlagh trooid baarnaghyn eddyr Sarn as e ainaghyn sthie.[11][12] Va'n cheim shen ymmydit son y chooid smoo y ghoaill magh ass Cassini rere y skeandys roish my row yn saagh spoar scryssit dy joinagh,[13] agh bee ny fysseree ronsit as studeyryssyn jeant orroo feie ram bleeantyn ry-heet.[8]

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. "Outer Planets Flagship - Science Mission Directorate". NASA. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2017-05-13. Feddynit magh er 2023-10-16.
  2. Corum, Jonathan (18 Nollick 2015). "Mapping Saturn's Moons", The New York Times. Feddynit magh er 18 Nollick 2015. 
  3. "Saturn Plunge Nears for Cassini Spacecraft". NASA - National Aeronautics and Space Administration (ayns Baarle). 29 Luanistyn 2017. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2019-04-30. Feddynit magh er 30 Luanistyn 2017.{{cite web}}: CS1 maint: çhengey gyn enney (link)
  4. Overbye, Dennis (8 Mean Fouyir 2017). "Cassini Flies Toward a Fiery Death on Saturn", The New York Times. Feddynit magh er 10 Mean Fouyir 2017. 
  5. Mosher, Dave (5 Averil 2017). "NASA will destroy a $3.26 billion Saturn probe this summer to protect an alien water world", Business Insider. Feddynit magh er 2 Boaldyn 2017. 
  6. Chang, Kenneth (3 Boaldyn 2017). "The 'Sounds' of Space as NASA's Cassini Dives by Saturn", The New York Times. Feddynit magh er 3 Boaldyn 2017. 
  7. "Cassini's First Dive Between Saturn and its Rings". Jet Propulsion Laboratory.
  8. a b "Overview | Cassini". NASA Solar System Exploration. Feddynit magh er 2022-08-22.
  9. "ESA Science & Technology - Cassini Equinox Mission". sci.esa.int. Feddynit magh er 2022-08-22.
  10. "ESA Science & Technology - Huygens Probe Separation and Coast Phase". sci.esa.int. Feddynit magh er 2022-08-22.
  11. "NASA's Cassini Spacecraft Ends Its Historic Exploration of Saturn", NASA (15 Mean Fouyir 2017). Feddynit magh er 15 Mean Fouyir 2017. 
  12. Chang, Kenneth (14 Mean Fouyir 2017). "Cassini Vanishes Into Saturn, Its Mission Celebrated and Mourned", The New York Times. Feddynit magh er 15 Mean Fouyir 2017. 
  13. "'Our Saturn years' - Cassini-Huygens' epic journey to the ringed planet, told by the people who made it happen". BBC News. Feddynit magh er 14 Mean Fouyir 2017.

Kianglaghyn magh[reagh | edit source]

Ynnydyn-eggey[reagh | edit source]

Meanyn as Çhellinsh[reagh | edit source]