Cummey lectraneyn

Cruinlee vreneenagh as cho-vreneenagh lectrane

Diagram Bohr litçhey

Ayns fishig vreneenagh as kemmig quantum, ta cummey lectraneyn çheet er rheynn lectraneyn breneen ny co-vreneen (ny strughtoor fishigagh elley) ayns cruinlee vreneenagh ny cho-vreneenagh. Myr sampleyr, she 1s² 2s² 2p⁶ y cummey lectraneyn dy vreneen neoin, as t'eh shen keeayllaghey dy vel 2, 2 as 6 lectraneyn, er lheh, ayns ny fo-hligganyn 1s, 2s as 2p.

Ta cummaghyn lectraneagh cur sheese er dagh lectrane myr red ta gleashaght dy seyr ayns cruinlagh, ayns magher veanagh ta crooit liorish dagh cruinlagh elley. Rere maddaght, ta determinantyn Slater ny curmeyderyn stayd ny cummaghyn cur sheese er ny cummaghyn.

Rere leighyn obbrinaght quantum, da coryssyn marish un lectrane, raad ta'n cheim bree kianglt rish dagh cummey lectraneyn as ayns foaynooyn ennagh, foddee ny lectraneyn gleashaghey voish cummey dys cummey elley liorish cur magh ny soo stiagh quantum dy vree ayns cummey photon.

Ta fys er cummey lectraneyn breneenyn eigsoylagh ymmydoil ayns toiggaltys er strughtoor taabyl reiltagh ny bunstooghyn. T'eh ymmydoil da cur sheese er kianglaghyn kemmigagh ta freayll ny breneenyn ry-cheilley, as ta toiggaltys er formlaghyn kemmigagh ny co-vunstooghyn as towse-oaylleeaghtyn ny co-vreneenyn. Ayns stoo thummidagh, foddee yn eie shen cur rish toiggaltys er troyn quaagh laseryn as lieh-chondughteyryn.