Queiggaghyn y Pholynn
She aarheynn reiragh jeh'n cheim s'yrjey 'sy Pholynn veih'n 14oo eash eh yn queiggey (Polynnish: województwo, focklit magh myr [vɔjɛˈvut͡stfɔ]). Ren lhiassaghyn gurneilys ynnydagh y Pholynn, hie er nyn noltey 'sy vlein 1998 as hie magh er bree er 1 Jerrey Geuree 1999, cur shey queiggaghyn jeig er bun. V'ad currit er bun ayns ynnyd henn wheiggaghyn Phobblaght Heayagh y Pholynn hie magh er nyn groo er 1 Jerrey Souree 1975.
Ta enmyn ny h-ardjyn shenndeeagh as çheer-oaylleeagh currit er ny queiggaghyn noa-emshyragh. Roish y vlein 1998 va enmyn ny preeu-valjyn currit er ny shenn wheiggaghyn.
Ta'n eaghtyrys reiragh er keim ny queiggaghyn rheynnit magh eddyr kiannoort (voivode ny wojewoda y Pholynnish) ta goll er pointeil ec y reiltys ashoonagh, çhionnal reiht (sejmik), as coonseil chiannoortagh ta reiht ec y çhionnal shen. She marszałek województwa (marshyl y wheiggey) yn ennym ta currit er fer ny ben toshee y choonseil chiannoortagh. Ta ny queiggaghyn hene goll er rheynn magh ayns coondaeghyn (powiat) as baljaghtyn (gmina).
Ny queiggaghyn
[reagh | edit source]Cummaghtyn reiragh
[reagh | edit source]Ta currymyn as cummaghtyn er keim y wheiggey goll er rheynn magh eddyr y chiannoort, y sejmik as y choonseil chiannoortagh. Er y chooid smoo, ta ny h-undinyssyn shen nyn soie ayns un chaayr, agh ayns Queiggaghyn Kujawy-Pomorze as Lubusz ta oikyn y chiannoort soit ayns caayryn raad nagh vel oikyn y choonseil chiannoortagh as y sejmik. Ta preeu-valjyn ny queiggaghyn enmyssit 'sy taabyl shoh heese.
Ta'n voivode, ny kiannoort, pointit ec yn Ard-Hirveishagh as she ynnydagh ardjynagh yn ard-reiltys t'ayn. T'eh gobbraghey myr fer toshee undinyssyn yn ard-reiltys er y cheim ardjynagh (lheid as shirveishyn ny meoiryn-shee as y çhirveish vooghee, oikyn kiedyn troailt, as scruteyraghtyn elley er lheh). Myrane lesh shen, t'eh stiurey shellooghyssyn yn ard-reiltys 'syn ard, goaseiraghey obbragh y reiltys ynnydagh, co-ordaghey immeeaghtyn ayns sauçhys y theay as coadey yn çhymmyltaght, as ta cummaghtyn er lheh echey ayns traa gear-cheimyn. Ta'n ennym urząd wojewódzki currit er oikyn y chiannoort.
Ta'n sejmik goll er reih dagh kiare bleeaney, ec traa cheddin ny reihyssyn da ny coondaeghyn as ny baljaghtyn. T'eh cur magh fo-leighyn, goaill stiagh strateyshyn lhiassaghey as claare argidoil y wheiggey. Myrane lesh shen, t'eh reih yn marszałek as olteynyn elley y choonseil chiannoortagh.
Ta'n choonseil chiannoortagh (zarząd województwa), fo stiurey y marszałek, draghtey yn chlaare argidoil as strateyshyn lhiassaghey, cooilleeney briwnyssyn y sejmik, stiurey shellooghys y wheiggey, as dellal lesh cooid vie jeh'n pholasee ardjynagh, goaill stiagh stiurey argid veansal yn Unnaneys Oarpagh. She urząd marszałkowski yn ennym ta currit er ny h-oikyn shen.
Caslys-çheerey as taabyl ny queiggaghyn
[reagh | edit source]Aagherrid | Armys | Coad | Recortyssyn carbyd | Queiggey | Preeu-valley | Eaghtyr km² | Earroo yn phobble (31 Nollick, 2003) |
Earroo yn phobble (30 M. Souree, 2004) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
DS | ![]() |
02 | D | Y Tileesh Eeaghtyragh (dolnośląskie) | Wrocław | 19 947.76 | 2 898 313 | 2 895 729 |
KP | ![]() |
04 | C | Kujawy-Pomorze (kujawsko-pomorskie) | Bydgoszcz¹ Toruń² |
17 969.72 | 2 068 142 | 2 067 548 |
LU | ![]() |
06 | L | Lublin (lubelskie) | Lublin | 25 114.48 | 2 191 172 | 2 187 918 |
LB | ![]() |
08 | F | Lubusz (lubuskie) | Gorzów Wielkopolski¹ Zielona Góra² |
13 984.44 | 1 008 786 | 1 009 177 |
LD | ![]() |
10 | E | Łódź (łódzkie) | Łódź | 18 219.11 | 2 597 094 | 2 592 568 |
MP | ![]() |
12 | K | Y Pholynn Veg (małopolskie) | Kraków | 15 144.10 | 3 252 949 | 3 256 171 |
MA | ![]() |
14 | W | Mazowsze (mazowieckie) | Warszawa | 35 597.80 | 5 135 732 | 5 139 545 |
OP | ![]() |
16 | O | Opolskie | Opole | 9 412.47 | 1 055 667 | 1 053 723 |
PK | ![]() |
18 | R | Podkarpacie | Rzeszów | 17 926.28 | 2 097 248 | 2 097 325 |
PD | ![]() |
20 | B | Podlasie (podlaskie) | Białystok | 20 179.58 | 1 205 117 | 1 204 036 |
PM | ![]() |
22 | G | Pomorze (pomorskie) | Gdańsk | 18 292.88 | 2 188 918 | 2 192 404 |
SL | ![]() |
24 | S | Y Tileesh (śląskie) | Katowice | 12 294.04 | 4 714 982 | 4 707 825 |
SW | ![]() |
26 | T | Święty Krzyż | Kielce | 11 672.34 | 1 291 598 | 1 290 176 |
WM | ![]() |
28 | N | Warmia-Mazury (warmińsko-mazurskie) | Olsztyn | 24 202.95 | 1 428 885 | 1 428 385 |
WP | ![]() |
30 | P | Y Pholynn Vooar (wielkopolskie) | Poznań | 29 825.59 | 3 359 932 | 3 362 011 |
ZP | ![]() |
32 | Z | Pomorze Heear (zachodniopomorskie) | Szczecin | 22 901.48 | 1 696 073 | 1 695 708 |
(¹) – soiag y chiannoort, (²) – soiag y sejmik as y marszałek |
Jeeagh er neesht
[reagh | edit source]- Caslys-çheerey ardjyn y Pholynn
- Aarheynnyn reiragh y Pholynn (veih Commishoon er Stundayrtaghey Enmyn Çheer-oaylleeagh Çheumooie jeh'n Pholynn (Baarle)
- Caslys-çheerey oikoil lesh Ard-Oik y Gheodeseeaght as y Chaartgraafeeaght
Queiggaghyn y Pholynn |
||
---|---|---|
Kujawy-Pomorze · Łódź · Lublin · Lubusz · Mazowsze · Opole · Y Pholynn Veg · Y Pholynn Vooar · Podkarpacie · Podlasie · Pomorze · Pomorze Heear · Święty Krzyż · Y Tileesh · Y Tileesh Eeghtyragh · Warmia-Mazury | ![]() |