Jump to content

Steat ny Steatyn Unnaneysit

Ass Wikipedia.
Steat ny Steatyn Unnaneysit
Enmyn elley: Co-unnaneys (Kentucky, Massachusetts, Pennsylvania as y Virjeeney)
Ronney Steat conastit
Thalloo SUA
Earroo 50
Reiltys Reiltys steat

She steat conastit eh steat ny Steatyn Unnaneysit, aarheynn Steatyn Unnaneysit America as co-chiondeeaght eddyr eh as reiltys conastagh ny Steatyn Unnaneysit. Er dy ghow stiagh ad Hawaii myr steat noa ayns Luanistyn 1959, ta jeih steatyn as daeed ayn. Er coontey ny co-chiondeeaght, rere 14oo Lhiasaghey Vunraght ny Steatyn Unnaneysit, ta Americaanagh ny heyraanagh y steat cummaltagh echey chammah's ny heyraanagh ny Steatyn Unnaneysit conastagh. Ta seyraanaght steat as aarys keainal, as cha nel feme er kied reiltysagh bentyn rish arraghey eddyr steatyn, er lhimmey jeh surransee saraghyn leighoil er lheh, myr sampleyr fockle onnor ny cair-freayll paitçhyn. Ta steatyn aarheynnit ayns coondaeghyn ny aarheynnyn corrym rish coontae; ta pooar reiltysagh ec kuse jeu. Ta Kentucky, Massachusetts, Pennsylvania, as y Virjeeney goll er enney fo'n ennym "Co-unnaneys" (Commonwealth y Vaarle), as cha fo'n ennym Steat, agh ta'n staydys cheddin oc. Ta shen shassoo noi ymmyd "Co-unnaneys" er son ardjyn ellanagh fo stiurey reiltys ny SUA agh gyn staydys steat, myr sampleyr, Puerto Rico.

Ta Bunraght ny Steatyn Unnaneysit cur pooaryn er lheh da'n reiltys conastagh, as lhiettrimyssyn er reiltyssyn conastagh as steat. Ta pooar ny steatyn currit daue ec pobble y steat liorish bunraghtyn steat. Tra hickyree ad Bunraght ny Steatyn Unnaneysit, ren ad livrey harrish shiartanse dy phooaryn kiondeeagh da'n reiltys conastagh. Rere 10oo Lhiasaghey Vunraght ny Steatyn Unnaneysit, mannagh vel pooar ennagh currit da'n reiltys conastagh ny lhiettit da ny steatyn, ta'n pooar freilt ec ny steatyn ny'n theay. Rere cliaghtey, ta jeeaney leigh, ynsaghey yn theay, slaynt, arraghey as bun-troggalys coontit myr currym ny steatyn, ga dy vel mooarane feeaghyn conastagh currit daue jiu.

Ta arganeys ayn dy kinjagh er cairyn steatyn ny Steatyn Unnaneysit, dooghys as rheamys ny kiondeeaght oc, as cairyn seyraanee unnaneagh. Va'n arganeys shen ny cummaght er irree magh y Chaggey Theayagh Americaanagh.

Ta kied ec Cohionnal ny Steatyn Unnaneysit dy ghoaill stiagh steatyn noa corrym rish shenn steatyn. Va 1959 y cheayrt s'jerree ren ad shen, goaill stiagh Alaska as Hawaii. Cha nel y vunraght gra my ta kied ec steatyn dy scarrey rish yn Unnaneys er yn un çheu, agh ta Ard-whaiyl ny Steatyn Unnaneysit er ngra nagh vel kied oc.[1][2]

Imraaghyn

[reagh | edit source]
  1. Aleksandar Pavković, Peter Radan, Creating New States: Theory and Practice of Secession, p. 222, Ashgate Publishing, 2007.
  2. Texas v. White, 74 U.S. 700 (1868) ec çhaglym Ard-whaiyl Cornell University Law School.