Teachta Dála
Ta Teachta Dála (Focklit magh myr: [ˈtʲaxtə ˈdɑːlə]; çhyndaait fockle er fockle myr "Çhaghter y Çhionnal") çheet er oltey jeh Dáil Éireann, y thie s'inshley ayns Oireachtas (Parlamaid) Nerin. She TD yn aagherrid ta currit er yn enmys ayns Baarle as ayns Yernish.
Shennaghys
[reagh | edit source]Va'n enmys er ny ymmyd da'n chied cheayrt dy yannoo cur sheese er ny h-ard-whaiylee Yernagh va reiht ayns ard-reihys ny bleeaney 1918. Haink ny h-ard-whaiylee shen ry-cheilley ayns Teach an Ard-Mhéara, Divlyn er 21 Jerrey Geuree 1919 dy chur parlamaid Yernagh noa er bun (Dáil Éireann), ayns ynnyd jeh'n çheet ry-cheilley oc ayns Quaiyl y Reeriaght Unnaneysit, Lunnin, as adsyn er nyn reih da'n pharlamaid shen. Va'n enmys freillt jei'n "Chied Dáil" shen, as v'eh ymmydit da olteynyn Dáil Éireann (1919-1922), da olteynyn Dáil Éireann ayns Steat Seyr Nerin (1922-1937), as da Dáil Éireann ayns Pobblaght Nerin (1937-jiu).
Cadjincliaghtey
[reagh | edit source]Dy cadjincliaghtit ta ny h-aagherridyn "TD" currit sheese lurg sliennoo y TD reiht. Myr sampleyr, she "Enda Kenny, TD" y cur sheese kiart er y Taoiseach roie. She yn ymmyd cadjincliaghtit dy chur sheese er TD ennagh car arganeyssyn ny resoonaghtyn ayns Dáil Éireann na ennym yn oltey y chur 'sy nah ynnyd as y fockle Baarle Deputy (Yernish: an Teachta) dy chur roish: m.s. "Deputy Kenny", "an Teachta Ó Cionnaith".