Caayr Pheddyr

Ass Wikipedia.
Caayr Pheddyr
Санкт-Петербург (ru)
—  Caayr chonastagh  —
Lesh y chlag veih'n vaare: Moir-agglish Ysaig Noo, Doon Pheddyr as Phaayl, Kerrin y Phlaase lesh Colloo Alistair, Petergof, Nevsky Prospekt, as Plaase y Gheuree
Lesh y chlag veih'n vaare: Moir-agglish Ysaig Noo, Doon Pheddyr as Phaayl, Kerrin y Phlaase lesh Colloo Alistair, Petergof, Nevsky Prospekt, as Plaase y Gheuree

Brattagh

Armys
Soiaghey Chaayr Pheddyr er caslys-çheerey ny Roosh
Soiaghey Chaayr Pheddyr er caslys-çheerey ny Roosh
Co-ordnaidyn: 59°57′N 30°19′E / 59.95°N 30.317°E / 59.95; 30.317Co-ordnaidyn: 59°57′N 30°19′E / 59.95°N 30.317°E / 59.95; 30.317
Çheer Y Roosh
Slyst chonastagh Heear Hwoaie
Slyst harmaynagh Heear Hwoaie
Bunneeaght
 - 27 Boaldyn, 1703 Bunnit
 - 27 Boaldyn Laa yn Chaayr Chonastagh
Reiltys
 - Kiannoort Georgy Poltavchenko (shallidagh)
 - Quaiyl Quaiyl Slattyssagh
Eaghtyr
 - Yn clane 1,439 km² (555.6 mi ker)
Earroo yn phobble (2010)
 - Yn clane 4,848,700
 - Glooaght y phobble 3,369.49/km² (8,726.9/mi ker)
Cryss hraa MSD (UTC+04:00)
Coad ISO 3166 RU-SPE
Recortyssey carbyd 78, 98, 178
Çhengaghyn oikoil Rooshish
Ynnyd-eggey gov.spb.ru

She caayr as aarheynn chonastagh jeh chooid y Roosh ee Caayr Pheddyr (Rooshish: Санкт-Петербург, Sankt-Peterburg, goll er fockley magh myr: [sankt pʲɪtʲɪrˈburk]). Ta'n balley ny lhie ec inver Awin Neva er Lhoob Finnlynn er y Vooir Valtagh. V'ad Petrograd (Петроград, 1914–1924) as Leningrad (Ленинград, 1924–1991) ny h-enmyn elley va currit er y chaayr. Ta'n far-ennym Piter (Питер) currit urree dy mennick.

Va'n chaayr bunnit ec Tsar Peddyr I ny Roosh er 27 Boaldyn, 1703, as v'ee ny preeu-valley er Impiraght ny Roosh er feie ny smoo na daa chied dy vleeantyn (1713–1728, 1732–1918). Haink jerrey lesh y staydys preeu-valjagh ec Caayr Pheddyr 'sy vlein 1918 lurg Irree Magh ny Roosh.[1] T'ee ny nah chaayr smoo 'sy Roosh lurg Moscow lesh 4.8 millioonyn dy chummaltee, as ny chiarroo caayr smoo 'syn Oarpey lurg Istanbul, Lunnin as Moscow. Ta Caayr Pheddyr ny h-ynnyd cultooragh Oarpagh scanshoil, myrane lesh purt scanshoil er y Vooir Valtagh.

Dy mennick, ta Caayr Pheddyr enmyssit myr y chaayr smoo Eearagh mastey caayryn ny Roosh.[2] Mastey caayryn y theihll lesh ny smoo na un villioon dy chummaltee, ta Caayr Pheddyr coontit myr y chaayr smoo twoaieagh. Ta Çheshvean Shendeeagh Chaayr Pheddyr as Possanyn dy Lhiaghtyn Cooinaghtyn Mooinjeragh nyn Ynnyd Eiraght y Theihll jeh cooid UNESCO. Ta Thie Tashtee ny Bwaagaght, y thie tashtee ellyn smoo er y theihll, soit 'sy chaayr,[3] Ta'n chaayr enmyssit y "Preeu-valley Twoaieagh" ny keayrtyn er son e staydys myr ynnyd cultooragh as politickagh ny Roosh er feie 200 bleeaney. Ta sleih elley harrish ny bleeantyn enmyssey yn chaayr myr "Veneesh y Twoaie" as myr "Palmyra y Twoaie". Ta shiartanse dy chonsyllaghtyn joarree, cochorpyn eddyr-ashoonagh, bancyn as reagheydyssyn dellal elley ry-gheddyn ayns Caayr Pheddyr.

Reiltys[reagh | edit source]

Undinys Smolny, soiaghey yn chiannoort.
Plaase Mariinsky, soiaghey çhionnal ny caayr.

She aarheynn chonastagh dy chooid ny Roosh ee Caayr Pheddyr.[4] Ta'n seihll politickagh ayns Caayr Pheddyr reirit liorish y chaart chaayragh va doltit ec y çhionnal slattyssagh 'sy vlein 1998.[5] She Lught-Reill Chaayr Pheddyr y corpane reiragh s'yrjey as t'ee reirit liorish y chiannoort (meoir roish 1996). Ta quaiyl un-hamyragh ec Caayr Pheddyr - Çhionnal Slattyssagh Chaayr Pheddyr.

Rere y slattys conastagh va doltit 'sy vlein 2004, ta fir hoshee er aarheynnyn conastagh, goaill stiagh kiannoort Chaayr Pheddyr, enmyssit ec Eaghtyrane ny Roosh as doltit liorish quaiylyn ynnydagh. My t'ad jiooldey yn enmysaght ta'n whaiyl currit ass bree. Va'n kiannoort roie, Valentina Matviyenko, doltit fo conaantyn y chorys noa ayns Mee ny Nollick 2006. Cha nel ben-chiannoort elley er feie ny Roosh.

Ta Caayr Pheddyr rheynnit ayns hoght slystyn jeig. She preeu-valley Wheiggey Leningrad ee Caayr Pheddyr chammah, myrane lesh preeu-valley Slyst Chonastagh Heear Hwoaie.[6] Ren Cooyrt Bunraghtoil ny Roosh scughey gys Caayr Pheddyr veih Moscow ayns Mee Voaldyn 2008.

Ga dy vel Caayr Pheddyr as Queiggey Leningrad coontit myr daa aarheynn chonastagh, t'ad rheynn shiartanse dy rheynnyn dy yantyssyn as dy vingyn conastagh lheid as y Cooyrt Eddyr-Chiartaghey, ny poleenyn, yn FSB, y çhirveish phostagh, reirey jeeaney druggaghyn, y çhirveish phryssoonagh, a.r.e.

Laaragh jallooyn[reagh | edit source]

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. Nicholas and Alexandra: An Intimate Account of the Last of the Romanovs and the Fall of Imperial Russia (Athenum, 1967) liorish Robert K. Massie, ASIN B000CGP8M2 (as, Ballantine Books, 2000, ISBN 0-345-43831-0 as Black Dog & Leventhal Publishers, 2005, ISBN 1-57912-433-X)
  2. V. Morozov. The Discourses of Saint Petersburg and the Shaping of a Wider Europe. Copenhagen Peace Research Institute. 2002. Ciaonet.org
  3. "Exploring St. Petersburg / The Hermitage". Geographia.com. 1990-01-06. Feddynit magh er 11-07-2010. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (cooney) myrane lesh shiartanse dy hieyn tashtee elley goaill stiagh Thie Tashtee ny Roosh as y Kunstkamera ("Shamyr Ellyn")
  4. "The Constitution of the Russian federation". Constitution.ru. Feddynit magh er 2009-10-22.
  5. "Russian source: Charter of Saint Petersburg City". Gov.spb.ru. Feddynit magh er 10 Jerrey Souree 2010.
  6. "Official website of the Northwestern Federal District (Russian)". Szfo.ru. 2009-06-25. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2008-02-16. Feddynit magh er 10 Jerrey Souree 2010.