Reeriaght (bea-oaylleeaght)

Ass Wikipedia.

Ayns rang-oardraghey bea-oaylleeagh, she rank rang-oardragh ee reeriaght (regnum). V'ee cliaghtey ve kione y chorys, agh rere rang-oardraghey jeinagh, ta ard-reeriaght (ny çhiarnys) er-e-skyn. Ta dagh reeriaght er ny rheynn ayns phyla.

Ny rankyn rang-oardraghey, t'adsyn bea, ard-reeriaght, reeriaght, phylum, rang, oardagh, kynney, genus, as dooie. Ta clade ayn chammah, agh cha nel adsyn freggyrtagh rish rang-oardraghey Linneagh.

Hug Carolus Linnaeus ennym er daa reeriaght: Animalia son baaghyn as Vegetabilia son lossreeyn. Va fir elley echey chammah: Mineralia, son meainyn. Rheynn eh adsyn ayns rangyn, as hug ad ny rangyn ayns possanyn: phyla da beiyn as Rheynn da lossreeyn. Dy moal, haink eh dy ve baghtal dy row yn anchaslys prokaryota/eukaryota feer scanshoil[1].

Hug Ernst Haeckel geill da mynorganee ayns 1866, myr y shenn reeriaght protista (cha nel ad nyn reeriaght jiu), as adsyn er nyn eddyrscarrey nish ayns Archaea as Bacteyryn. Cha row fungyssyn er nyn eddyrscarrey veih lossreeyn derrey 1969, liorish Robert Whittaker.

Dy cadjin, t'ad cur enney da shey reeriaghtyn:

agh ny keayrtyn, vees oo fakin yn ard-reeriaght Prokaryota ayns ynnyd jeh Bacteria as Archaea, ny Bacteria ynrican gyn Archaea.

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. R. Y. Stanier and C. B. van Niel (1962). "The concept of a bacterium". Arch. Microbiol. 42: 17–35.