Jump to content

Reeriaght ny h-Albey

Co-ordnaidyn: 57°N 4°W / 57°N 4°W / 57; -4
Ass Wikipedia.
Reeriaght ny h-Albey
Rìoghachd na h-Alba  (Gaelg Albinagh )
Kinrick o Scotland  (Baarle Albinagh)

 

843–1707
Brattagh Armys
Brattagh Armys reeoil
Jarroo-raa
"In My Defens God Me Defend" (Baarle Albinagh) (Taishbynit ny keayrtyn myr IN DEFENS)
Soiaghey ny h-Albey
Soiaghey ny h-Albey
Reeriaght ny h-Albey 'sy vlein 1190
Preeu-valley Doon Edin¹
Çhengaghyn
Craueeaght Yn Chreestiaght
Reiltys Reeriaght
Ree/Benrein
 - 843-858 Kenniagh I
 - 1567–1625 Jamys VI
 - 1702-1707 Ann
Quaiyl Ard-whaiyl ny h-Albey
Earish henndeeagh Ny Mean Eashyn
 - Currit ry-cheilley 843
 - Goaill stiagh Lodainn as Strah Chleayee 1124
 - Goaill stiagh y Ghallioo 1234/35
 - Goaill stiagh Inshyn Goal, Mannin as Gallaibh 1266 (Conaant Pheairt)
 - Goaill stiagh Shetlynn as yn Orkaid 1472
 - Aghtyn yn Unnaneys 1 Boaldyn 1707
Argid Punt Albinagh (Pund)
¹ Roish Doon Edin, va'n preeu-valley soit ayns Sgàin as baljyn elley.

Va Reeriaght ny h-Albey (Gaelg Albinagh: Rìoghachd na h-Alba, Baarle Albinagh: Kinrick o Scotland, Baarle: Kingdom of Scotland) ny çheer ayns sheear hwoaie yn Oarpey veih'n vlein 843 derrey 1707. Va'n çheer soit 'sy hrass hwoaie jeh ellan y Vretyn Vooar as va joarey thallooin da'n jiass eck rish Reeriaght Hostyn. Rere çheoraghyn Aght yn Unnaneys jeh'n vlein 1707, haink y daa heer ry-cheilley dy yannoo Reeriaght y Vretyn Vooar. Veih 1482, ny yei haink y balley slystagh Berwick fo stiurey Hostyn, va eaghtyr Reeriaght ny h-Albey unnane as eaghtyr ny h-Albey noa-emshiragh. Va'n reeriaght caglit liorish Mooir Hostyn 'sy niar, y Cheayn Sheear 'sy twoaie as y neear, as liorish Ammyr ny h-Albey as Mooir Vannin 'sy neear yiass. Goaill magh y vooarheer, va'n reeriaght jeant seose jeh ny smoo na 790 ellanyn.

Roish haink Doon Edin, y balley smoo ec y traa, dy ve ny phreeu-valley, va stayd phreeu-valjagh er Sgàin, Dùn Phàrlain as Strooley. 'Sy vlein 1700 va ny smoo na 1.1 villioon cummaltee ayns Reeriaght ny h-Albey.

Noteyn

[reagh | edit source]
  1. Hooar y Phictish as y Chumbrish baase car y 10oo as y 11d eashyn.
  2. Shenn Vaarle (950–1066), Baarle Veanagh (1066–1550), Baarle Noa-emshiragh (1550–1707). Daase cleayney yn Vaarle ayns Nalbin veih'n 16oo eash veanagh.
  3. Shenn Vaarle (derrey 1066), Baarle Veanagh (1066–13oo eash), Baarle Albinagh Leah (13oo eash–1450), Baarle Albinagh Veanagh (veih 1450)
  4. Haink dy ve ny chied çhengey yns gurneil y çheer car y 11d as y 12h eash as va goll er loayrt dy lheeadagh ec baare yn Auld Alliance (y "Shenn Chochaarjys").
  5. Ymmydit dy lheeadagh son cooishyn reiragh as liturgagh.

Imraaghyn

[reagh | edit source]
  1. Sharpe (2011), dgn. 1–119.

Obbraghyn symnit

[reagh | edit source]
  • Sharpe, Richard (2011). "Peoples and Languages in 11th- and 12th-century Britain and Ireland: Reading the Charter Evidence" (PDF). Ayns Broun, D (rd.). The Reality Behind Charter Diplomatic in Anglo-Norman Britain. Centre for Scottish and Celtic Studies, University of Glasgow. dgn. 1–119. ISBN 978-0-85-261919-3 – via Paradox of Medieval Scotland 1093–1286.
Reeriaght ny h-Albey
843–1707
Haink ny yei:
Reeriaght y Vretyn Vooar
1707–1800
Haink ny yei:
Reeriaght Unnaneysit y Vretyn Vooar as Nerin
1801–1922
Haink ny yei:
Reeriaght Unnaneysit y Vretyn Vooar as Nerin Hwoaie
1922–jiu

57°N 4°W / 57°N 4°W / 57; -4