Jump to content

Yeesey Chreest

Ass Wikipedia.
Yeesey Ooilley Niartal jeh Mannishter Chatreeney Noo ec Slieau Sinai, 6oo eash BNJ

She preaçhoor as toshiagh crauee Ewagh va Yeesey[a] (c. 6 dys 4 RC – 30 ny 33 BNJ), enmyssit Yeesey Chreest,[b] Yeesey veih Nasair, as ram enmyn as enmyssyn chammah.[1] She eshyn yn ard-pheiagh 'sy Chreestiaght, y chraueeaght smoo 'sy theihll. Ta'n chooid smoo jeh Creesteenyn credjal dy nee Yeesey corpys-foalley Yee yn Mac as çheet y Vessias Ewagh, ny Creest, dy row faaishnit 'sy Çhenn Chonaant.

Ta bunnys dagh scoillar noa-emshiragh y çhenndaght coardail dy re feer pheiagh shenndeeagh va Yeesey.[c] Ta coontyssyn bea Yeesey ry-gheddyn ayns ny Sushtallyn, as ayns ny kiare Sushtallyn canoanagh 'sy Chonaant Noa. Ansherbee, shymmey reayrt lesh ard-scoillaryn ronsee bentyn rish barrantoilid henndeeagh ny Sushtallyn ayns cosoylaght rish Yeesey shenndeeagh.[6]

Va Yeesey çhymmylit as eh hoght laa d'eash, bashtit liorish Ean Bashtey myr dooinney aasit aeg, as lurg 40 laa as oie dy hrostey 'syn aasagh, ghow eh toshiaght rish e hirveishaght hene. She ynseyder troailt v'eh, as s'mennick dy row yn enmys "rabbi" currit da.[7] Ren Yeesey ronsaghey Jesus marish Ewnyn elley bentyn rish y raad share dy lhiant Jee, ren eh slanaghyn, dynsee eh ayns raaghyn-dorraghey, as haggil eh eiyrtyssee mygeayrt y mysh, goaill stiagh daa ostyl jeig va pointit myr eiyrtyssee reiht. V'eh goit ayns Jerusalem as currit er cooish leigh liorish y lught-reill Ewagh,[8] as currit da'n reiltys Raueagh as v'eh er ny chroshey rere sarey Pontius Pilate, meoir Raueagh er Judaea. Lurg e vaaish, ren e eiyrtyssee shickyraghey dy dirree eh veih baase, as lurg e gholl seose, haink y boodeeys jeu va crooit dy ve yn Agglish Chreestee leah as hie eh er ny vooadaghey myr gleashaght dowanagh.[9] T'eh sheiltynit dy row coontyssyn e ynsaghyn as e vea freilt rere ym-skeaylley beill, as dy nee yn ym-skeaylley beill shen bun ny Sushtallyn screeuit.[10]

Ta'n jeeoilys Creestee jeant seose jeh credjueyn goaill stiagh dy row Yeesey gientit liorish y Spyrryd Noo, dy row eh ruggit lesh moidyn va enmyssit Moirrey, dy ren eh mirrillyn, du chur eh yn Agglish Chreestee er bun, dy dooar eh baase rere croshey myr jeebyrt son lhiasaghey veih peccaghyn, dy dirree eh veih'n vaase, as dy jagh eh seose stiagh ayns Niau, as dy jig eh er-ash. Dy cadjin, ta Creesteenyn credjal dy vel Yeesey lhiggey da sleih dy ve currit ry-cheilley rish Jee. Ta'n Chrea Nicaeagh gra dy nee Yeesey briwnys orroosyn ta bio as marroo, foddee roish ny lurg nyn irreeyn-seose corpagh, taghyrt da kianglt rish Aaheet Yeesey ayns eschat-oaylleeaght Chreestee. Ta'n chooid smoo jeh Creesteenyn cur ooashley da Yeesey myr corpoilys-foalley Yee yn Mac, y nah phrosopon mastey tree prosoponyn y Trinaid.[d] Ta ruggyr Yeesey kelloorit dagh blein er 25 Mee ny Nollick er y chooid smoo[e] myr y Nollick. Ta e chroshey currit ayns cooinaghtyn er Jeheiney Caisht, as ta onnor currit da e irree-seose-reesht er Doonaght Caisht. Ta'n eash feaillere smoo ymmydit 'sy theihll—raad she 2024 BNJ (ny 2024 AD ny 2024 CE)—bunnit er date ruggyree Yeesey.[11]

Ta Yeesey goll er ooashlaghey 'syn Islam, ayns Credjue Baháʼí, as ayns Credjue ny Droossee chammah. 'Syn Islam, ta Yeesey (ta enmyssit lesh e ennym Koranagh ʿĪsā) coontit myr y phadeyr lieh-yerrinagh lesh Jee as y messias, hig er-ash roish Laa ny Briwnys. Ta Moslymee credjal dy row Yeesey ruggit lesh y voidyn Moirrey agh nagh Jee ny mac Yee v'eh. Cha nel y chooid smoo jeh Moslymee credjal dy row eh er ny varroo ny er ny chroshey agh dy ren Jee ardjaghey eh jeeriagh stiagh 'sy Niau choud's v'eh foast bio.[f] Ayns neu-chosoylaght, cha nel Ewnyn credjal dy nee Yeesey va'n messias v'ad fuirraghtyn rish, as t'ad resooney nagh ren eh cooilleeney phadeyryssyn messiasagh, nagh row eh ooilit dy leighoil as nagh bioagh jeeoilagh ny aavioghit v'eh.

Noteyn

[reagh | edit source]
  1. Greagish: Ἰησοῦς Iēsoús, ass yn 'ockle Ewnish/Aramaaish: יֵשׁוּעַ Yēšūaʿ s'liklee
  2. Coptish: Ⲓⲏⲥⲟⲩⲥ Ⲡⲓⲭ́ρⲓⲥτⲟⲥ; Geʽez: መሲህ ኢየሱስ; Greagish: Ἰησοῦς Χριστός; Ewnish: ישוע המשיח; Ladjyn: Iesus Christus; Slavish: Исус Христос; Seerish: ܝܫܘܥ ܡܫܺܝܚܳܐ
  3. Ayns baghteyrys 2011 bentyn rish staydys y scoillaraght noa-emshiragh, screeu Bart Ehrman, "He certainly existed, as virtually every competent scholar of antiquity, Christian or non-Christian, agrees."[2] Ta Richard A. Burridge screeu: "There are those who argue that Jesus is a figment of the Church's imagination, that there never was a Jesus at all. I have to say that I do not know any respectable critical scholar who says that any more."[3] Cha nel Robert M. Price credjal dy re feer pheiagh va Yeesey, agh t'eh coardail rish yn eie dy vel e varel roie noi y chooid smoo jeh scoillaryn.[4] Ta James D. G. Dunn genmys sheiltynyssyn bentyn rish neuveays Yeesey coontit mastey sheiltynyssyn marroo.[5]
  4. Ta possan beg dy Chreesteenyn jiooldey yn trinaidaghys myr ynsagh neu-scriptyragh.
  5. Ta kuse dy h-agglishyn y Chreestiaght Hiar kelloorey yn Nollick er 25 Mee ny Nollick rere feaillere Yool, ta co-reggyrt rish 7 Jerrey Geuree rere yn eaillere Gregoiragh ec y traa t'ayn. Ayns ram çheeraghyn, ta'n Nollick kelloorit er 24 Nollick.
  6. Ren kuse dy Voslymee vean-eashagh credjal dy row Yeesey er ny chroshey, red ta olteynyn y ghleashaght Ahmadiyya noa-emshiragh chammah.

Imraaghyn

[reagh | edit source]

Symnaghyn

[reagh | edit source]
  1. Vermes 1981, dgn. 20, 26, 27, 29.
  2. Ehrman 2011, dg. 285.
  3. Burridge, Richard A.; Gould, Graham (2004). Jesus Now and Then. Wm. B. Eerdmans Publishing. dg. 34. ISBN 978-0-8028-0977-3.
  4. Price, Robert M. (2009). "Jesus at the Vanishing Point". Ayns Beilby, James K.; Eddy, Paul R. (rdyn.). The Historical Jesus: Five Views. InterVarsity. dgn. 55, 61. ISBN 978-0-8308-7853-6. Er ny hashtey veih’n lhieggan bunneydagh er 7 Mean Fouyir 2015. Feddynit magh er 14 Luanistyn 2015.
  5. Sykes, Stephen W. (2007). "Paul's understanding of the death of Jesus". Sacrifice and Redemption. Cambridge University Press. dgn. 35–36. ISBN 978-0-521-04460-8.
  6. Powell 1998, dgn. 168–73.
  7. Orr, James, rd. (1939). "International Standard Bible Encyclopedia Online". Wm. B. Eerdmans Publishing Company. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 17 Luanistyn 2016. Feddynit magh er 30 Jerrey Souree 2016.
  8. Sanders 1993, dg. 11.
  9. Sanders 1993, dgn. 11, 14.
  10. Dunn, James D. G. (2013). The Oral Gospel Tradition (ayns English). Wm. B. Eerdmans Publishing. dgn. 290–291.
  11. "anno Domini". Merriam Webster Online Dictionary. Merriam-Webster. 2003. Er ny hashtey veih’n lhieggan bunneydagh er 22 Nollick 2007. Feddynit magh er 3 Sauin 2016. Etymology: Medieval Latin, in the year of our Lord {{cite kicklipaid}}: Check date values in: |access-date= as |archive-date= (cooney).

Farraneyn-fys

[reagh | edit source]

Kianglaghyn magh

[reagh | edit source]
Ta çhaglym aaraaghyn ec Wikiquote bentyn rish: