Argane (grammeydys)

Ayns çhengoaylleeaght ny grammeydys, ta argane vreear ennagh çheet er raa as mooinjerys co-ordrailagh eddyr eshyn as y breear ayns olt. Dy tradishoonagh, she kione as cass (ny cass jeeragh as cass neuyeeragh ayns raa aistragh) y raa t'ayn, agh ta çhengoayllee meenaghey ad ny smoo cruinn.

Rere çhengoaylleeaght, ta un argane ec breear neuchaghlaaee as daa argane ec breear aistragh. T'ad cur "commagh" er argane vreear neuchaghlaaee (as eshyn ny chione dy tradishoonagh), as freayll "kione" as "cass" er son arganeyn breearyn aistragh. Ta'n eddyrscarrey shoh er coontey anchaslysyn eddyr çhengaghyn. Ayns çhengaghyn ennymagh-cassidagh, myr sampleyr Baarle ny Frangish, cha nel anchaslys eddyr kione vreear aistragh as commagh vreear neuchaghlaaee, as myr shen t'ad cliaghtey cur kione er y jees oc. Agh ayns çhengaghyn ergatagh-jeeragh, myr sampleyr, Dyirbal, t'ad cur cass vreear aistragh as commagh vreear neuchaghlaaee ry-cheilley, as ta kione vreear aistragh anchasley roo. Ta corysyn elley ayn myrgeddin. Myr shen, t'eh er çhengoayllee ny tree arganeyn y eddyrscarrey. Ny keayrtyn, t'ad cur S er y chommagh, A er y chione, as O er y chass, rere shenn ymmyd Baarle ny focklyn "Subject", "Agent" as "Object".

• 
  Reaghys arganeyn ayns çhengaghyn ergatagh-jeeragh
• 
  Reaghys arganeyn ayns çhengaghyn ennymagh-cassidagh

Ta'n chooid smoo dy hengaghyn cowraghey paartyn argane dagh olt ayns raa ennagh. Dy ghra myr shen, t'ad cowraghey cre'n olt ta ny chione y raa, cre'n olt ta ny chass, as myr shen. Foddee ad jannoo ymmyd jeh cowraghey case er ny arganeyn (myr Ladjyn), taah-ocklyn (myr Shapaanish), oardagh ny focklyn (myr sampleyr, Gaelg), ny mestey ennagh jeu. Ta fir elley cur barrant er co-heks son dy reddaghey y cooish (m.s. Sheenish).