Ymmydeyr:Shimmin Beg/Eab
| B | Ddydd Iau, | mi B | roedd | dyn | yn | cerdded | yn B | gyflym | ar hyd | stryd y | - | prifBddinas. |
| - | Jerdein | - | va | dooinney | (g) | shooyl | dy - | tappee | seose | straid y | B | phreeu-Bvalley. |
| Traa | Jarr. | Rea. | Rov. | Gien. | Co-ockle |
| Mi B | roedd | o | 'n | mynd | i B | weld | hen B | ddynes | (B) | oedd | yn | byw | yn S | nhy | mawr | ar B | ochr y | - | castell. |
| - | V' | eh | (g) | goll | dy B | 'akin | shenn B | ven | (B) | va | (g) | cummal | ayns - | thie | mooar | er - | çheu y | B | chashtal. |
| Jarr. | Rea. | Roie. | Shenn | Bwoi. | Rea. | Roie. | Roie. | Gien. | |||||||||||
| Mi B | welodd | o B | ferch B | fach | yn - | eistedd | ar B | gadair, | ac | yn | edrych | ar B | ddau B | gi | du. |
| - | Honnick | eh - | inneen B | veg | ny * | soie | er - | caair, | as | (g) | jeeaghyn | er - | daa B | voddey | doo. |
| Jarr. | Kione | Bwoi. | Stayd | Roie. | Rea. | Roie. | Daa | ||||||||
| Mi B | roiodd | y B | ferch (B) | het | ar B | ei E | phen | hi | a | mi B | ddaeth | hi | gyda E | fo. | Mi B | redodd | y | cwn | wrth B | eu H | hochrau. |
| - | Hug | yn B | inneen (B) | edd | er - | e * | kione | - | as | - | haink | ee | marish. | - | Roie | ny | moddee | rish - | nyn S | gassyn. | |
| Jarr. | Art | Bwoi. | Roie. | Far. | Jarr. | Gyda | Jarr. | Roie. | Far. | ||||||||||||
Cowraghyn
[reagh | edit source]Ta kuse dy chowraghyn er lheh ry-akin heose:
- Ta - cowraghey fockle ayns un hengey nagh vel ayns y çhengey elley.
- Ta * cowraghey dy vel ceaghey corocklyn toshee ayns y voayl shoh ny keayrtyn, eer nagh vel eh ayn y keayrt shoh.
- Ta B cowraghey boggaghys.
- Ta E cowraghey ennalaghey.
- Ta S cowraghey stronnaghys.
- Ta H cowraghey cur stiagh h (taghyrt gollrish ceaghley corocklyn toshee).
Ta daaghyn cowraghey ny ta jannoo y ceaghley:
- Ta gorrym cowraghey dy vel ceaghley ayn er coontey keeal, cha nel er coontey y hymbylaght co-oardrailagh. Dy ghra myr shen, ta'n ceaghley kyndagh rish keeal ny focklyn, cha nel eh kyndagh rish ny focklyn hene.
- Ta geayney cowraghey dy vel fockle er lheh cur ceaghley er y fockle ny lurg.
- Ta jiarg-gorrym cowraghey dy vel ceaghley ayn raad ta daa 'ockle cochianglt.
Notyn
[reagh | edit source]Traa: My vees fockle Bretnish cowraghey tra haghyr red ennagh, vees boggaghys echey.
Breneen jarrooagh: Ta'n breneen jarrooagh mi/fe cur boggaghys er y fockle ny lurg. Eer mannagh vees y breneen focklit magh, taghree y boggaghys. 'sy Ghaelg, ta ceaghlaghyn corocklyn toshee ny keayrtyn, agh ny ceaghley t'ayn, t'eh croghey er
Reayrtys: Ta Bretnish jannoo ymmyd jeh breneenyn dy chowraghey reayrtys. Ayns shoh, ta'n breneen yn cowraghey reayrtys immeeaght, dy ghra myr shen, ta'n red taghyrt foast ec y traa t'ad loayrt er. Ayns Gaelg, v'ad cliaghtey jannoo ymmyd jeh eg, as eshyn jeh ec; ta'n cummey ag ry-chlashtyn 'sy Yernish foast. Ayns Gaelg jeianagh, cha nel shen ry-chlashtyn agh ayns focklyn as breeockle ec y toshiaght; myr sampleyr, obbraghey >>> gobbraghey.
Rovreearyn: Ta rovreearyn Bretnish jeant lesh yn + marennym, as boggaghys ec y varennym. Ayns y chummey Gaelgagh, lesh dy + marennym, cha nel boggaghys erbee. Co-ocklyn: Ayns Bretnish as Gaelg, son y chooid smoo, tra vees fockle noa jeant jeh daa fockle as ad co-chianglit myr shoh, vees boggaghys raad t'ad kiangley.
Gienneydagh + art: 'sy Ghaelg, raad ta ennymockle as art ny lurg cowraghey shellooderys (cummey gienneydagh), ta boggaghys ec ennym y hellooder. Cha nel y reill shoh ayn 'sy Vretnish.
Roie-ocklyn: Ayns Bretnish, ta'n chooid smoo dy roie-ocklyn cur boggaghys er yn 'ockle nyn lurg. Cha nel shen kiart 'sy Ghaelg.
Ta'n roie-ockle yn (cowraghey ayns) cur stronnaghys er y fockle, ayns ynnyd jeh boggaghys. Myr shen yn + ty >>> yn nhy ("ayns thie").
Marenmyn roish yn ennymockle: Ayns Bretnish, gollrish y Ghaelg, ny marenmyn ta goll er cur roish yn ennymockle oc, t'ad cur boggaghys er yn ennymockle, son y chooid smoo.
Ennymocklyn bwoirrinagh: Ayns Bretnish, gollrish y Ghaelg, ta ennymocklyn bwoirrinagh cur boggaghys er marenmyn ny lurg (raad ta (B) screeut, ta shen cowraghey dy beagh boggaghys ayn dy beagh marenmyn ayn).
Kione y raa: Ayns Bretnish, ta kione y raa cur boggaghys er ennmynocklyn ta dy cruinn ny lurg.
Stayd: Ayns Gaelg, ta ymmyd jeant jeh far-enmyn persoonagh (my, dty, ny, nyn) son dy chowraghey stayd, as shen cosoylaghey rish ymmyd breearyn (lesh g ny keayrtyn). Ta ny far-enmyn shoh cur ceaghlaghyn, ny keayrtyn. 'sy Vretnish, cha nel yn anchasley shoh; cha nel agh yn ry-akin, as eshyn cur ceaghley er ennmynocklyn agh cha nel er breearyn myr eistedd.
Daa: Ayns Bretnish as Gaelg, ta daa (ny dau, dwy) cur boggaghys er yn ennmynockle ny lurg.
Artyn as focklyn bwoirrinagh: Ayns Bretnish, gollrish y Ghaelg, ta'n art kinjagh cur boggaghys er ennmynockle bwoirrinagh ny lurg.
Far-enmyn shelloodagh: Ayns Bretnish, gollrish y Ghaelg, ta far-enmyn shelloodagh cur ceaghlaghyn er ny focklyn ny lurg. Ta'n ceaghley croghey er y far-ennym t'ayn.
Gyda: Son y chooid smoo, she roie-ocklyn yn-filleydagh t'ec y Vretnish, agh cha nel gyda yn-filley, as shegin dhyt ymmyd jeh'n fer-ennmyn y yannoo. Ta'n raa gyda fo shoh ee cosoylaghey rish marish 'sy Ghaelg.