A

Ass Wikipedia.
A
A
Abbyrlhit Bunneydagh yn ASE
Aa Bb Cc Dd
Ee Ff Gg Hh Ii Jj
Kk Ll Mm Nn Oo Pp
Qq Rr Ss Tt Uu Vv
Ww Xx Yy Zz

She yn chied lettyr jeh'n abbyrlhit Romanagh eh A (lettyryn beggey: a as ɑ; aittyn yn ennym va currit er ayns abbyrlhit ny Gaelgey). T'eh cosoylagh rish y lettyr Shenn-Ghreagagh alpha, ass eh er jeet magh ass.

Shennaghys[reagh | edit source]

Egyptagh Kreetagh Feaneeckagh
(aleph)
Semittagh
Greagagh
(alpha)
Etruscagh
A
Romanagh/Kyrillagh
A
Boeotagh
800–700 RC
Greagagh
Unshagh
Ladjynagh Unshagh
300 BNJ
Kione dow jalloo-ocklagh Egyptagh Lhieggan Kreetagh bunneydagh y lettyr "A" Aleph Feaneeckagh Lhieggan 1 jeh'n lettyr Semittagh "A" Lhieggan 1 jeh alpha Greagagh Lhieggan 1 jeh "A" Etruscagh "A" Romanagh Boeotagh Unshagh Greagagh Classicagh, lhieggan 1 Unshagh Ladjynagh veih'n vlein 200 BNJ, lhieggan 1
"A" Kreetagh Lhieggan Feaneeckagh jeh'n lettyr "A" Lhieggan 2 jeh'n lettyr Semittagh "A" Lhieggan 2 jeh alpha Greagagh Lhieggan 2 jeh "A" Etruscagh "A" Romanagh veih'n 4oo eash RC Boeotagh, 800 RC Unshagh Greagagh Classicagh, lhieggan 2 Unshagh Ladjynagh veih'n vlein 300 BNJ, lhieggan 2

T'ad gra dy daink y lettyr A jeh screeu caslys jeh kione ghow ayns Jalloo-ocklyn Egyptagh ny yn abbyrlhit Proto-Sinaitagh.[1] Haink y cowrey shoh trooid coryssyn screeuee Feaneeckagh, Greagagh, Etruscagh as Romanagh dys y chummey t'ayn nish.

'Sy Ghaelg hene, ta'n lettyr çheet magh ass yn abbyrlhit Baarleagh liorish obbyr John Phillips, Aspick Sodor as Vannin, as e lheid cairscreeu y yannoo son y Ghaelg ayns ny 1700yn.

Mysh 1600 RC, va cummey linneydagh ec lettyr yn Abbyrlhit Feaneeckagh, as shen bun chummaghyn shinney. S'cosoylagh dy row yn ennym echey faggys da aleph yn abbyrlhit Ewnagh.

Tra ghlack ny Shenn Ghreagee yn abbyrlhit jeu, cha row feme oc er y stad sluggidagh va'n lettyr çheet er ayns ny çhengaghyn Semetagh. Myr shen, ren ad ymmyd jeh son y vreeockle /a/, as dreill ad yn ennym echey lesh caghlaa beg (alpha). Ayns ny screeuyn grainnit shinney, mysh y 8oo eash RC, va'n lettyr soit er e heu, agh haink eh dy yeeaghyn gollrish y fer jeianagh.

Hug lhieu ny Etruscanee yn abbyrlhit Greagagh dys kione-çheerey ny h-Iddaal. Ny shinney, ghlack ny Romanee yn abbyrlhit shoh son dy screeu Ladjyn, as ta'n lettyr shoh er mayrn ayns yn abbyrlhit Romanagh jeianagh ta ymmodee çhengaghyn screeut ayn (lesh caghlaaghyn beg), goaill stiagh Gaelg.

Coadyn co-earrooder[reagh | edit source]

Ayns Unicode, ta A mooar ec U+0041 as a beg ec U+0061.[2]

Ayns ASCII, ta A mooar ec 65 as a beg ec 97. Ayns earrooyn jeesoil, shen 01000001 as 01100001.

Ayns EBCDIC, ta A mooar ec 193 as a beg ec 129.

Ayns HTML as XML, ta A mooar ec "A" as a beg ec "a".

Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. (1956) "A", The World Book Encyclopedia 1. Field Enterprises, Inc, 1.
  2. Javascript Unicode Chart (en). Feddynit er 2009-03-08.