Caayr Pheddyr: Difference between revisions
m r2.6.4) (bot currit stiagh ec: zea:Sint-Petersburg |
kishtey fys noa, kiartaghyn elley |
||
Linney 1: | Linney 1: | ||
{{Kishtey fys |
{{Kishtey fys boayl |
||
| |
| ennym_gienneydagh = Chaayr Pheddyr |
||
| ennym = Caayr Pheddyr |
|||
|ennym_Rooshish = Санкт-Петербург |
|||
| ennym_oikoil_gienneydagh = |
|||
|caslys = Saint Petersburg In Europe.svg |
|||
| ennym_oikoil = |
|||
⚫ | |||
| ennym_elley = <small>Санкт-Петербург <small>([[Rooshish|ru]])</small></small> |
|||
|kiangley_cowrey_cleinney = [[Cowrey cleinney Chaayr Pheddyr|Cowrey cleinney]] |
|||
| ennym_dooghyssagh = |
|||
⚫ | |||
| sorçh_balley = [[Caayryn conastagh ny Roosh|Caayr chonastagh]] |
|||
|kiangley_brattagh = [[Brattagh Chaayr Pheddyr|Brattagh]] |
|||
⚫ | |||
|sorçh_ynnyd_reiragh = Preeu-valley |
|||
| mooadys_armys = 75px |
|||
|ennym_ynnyd_reiragh = [[Caayr Pheddyr]] |
|||
⚫ | |||
|date_bunnit = [[1703]] |
|||
| mooadys_brattagh = 110px |
|||
|staydys_politickagh = Balley conastagh |
|||
| jarroo-raa = |
|||
|kiangley_staydys_politickagh = Baljyn conastagh ny Roosh |
|||
| far-ennym = |
|||
⚫ | |||
| jalloo_bun_speyrey = Spb collage.JPG |
|||
|ard_tarmaynagh = [[Ard Tarmaynagh Heear Hwoaie|Heear Hwoaie]] |
|||
| mooadys_jalloo = 250px |
|||
|coad = 78 |
|||
| fo-heidyl_jalloo = Lesh y chlag veih'n vaare: [[Moir-agglish Ysaig Noo]], [[Doon Pheddyr as Phaayl]], [[Kerrin y Phlaase]] lesh [[Colloo Alistair]], [[Petergof]], [[Nevsky Prospekt]], as [[Plaase y Gheuree]] |
|||
|ISO = RU-SPE |
|||
| jalloo_caslys-çheerey = Saint Petersburg in Russia (detail, special marker).png |
|||
|eaghtyr = 1439 |
|||
| mooadys_caslys-çheerey= 250px |
|||
|rhenk_eaghtyr = 82-oo |
|||
| fo-heidyl_caslys-çheerey=Soiaghey Chaayr Pheddyr er caslys-çheerey ny Roosh |
|||
|pob = 4661219 |
|||
| ard_coordnaidyn = RU |
|||
|rhenk_pob = 4-oo |
|||
| taishbyney_coordnaidyn = inline, title |
|||
|pob_baljagh = 100% |
|||
| |
| latd = 59 |latm = 57 |latNS = N |
||
| longd = 30 |longm = 19 |longEW = E |
|||
|reiltys_ec = Boaldyn 2009 |
|||
| sorçh_aarheynn = [[Rolley çheeraghyn y theihill|Çheer]] |
|||
|enmys_fer_toshee = [[Kiannoort Chaayr Pheddyr|Kiannoort]] |
|||
| ennym_aarheynn = {{brattagh|Russia|Yn Roosh{{!}}Y Roosh}} |
|||
|ennym_fer_toshee = [[Valentina Matviyenko]] |
|||
| sorçh_aarheynn1 = [[Slystyn conastagh ny Roosh|Slyst chonastagh]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|sorçh_leigh_vunneydagh = Kaart |
|||
| sorçh_aarheynn2 = [[Slystyn tarmaynagh ny Roosh|Slyst harmaynagh]] |
|||
|enmys_leigh_vunneydagh = [[Kaart Chaayr Pheddyr]] |
|||
| ennym_aarheynn2 = [[Slyst Harmaynagh Heear Hwoaie]] |
|||
⚫ | |||
| enmys_fer-toshee = Kiannoort |
|||
| ennym_fer-toshee = [[Georgy Poltavchenko]] (shallidagh) |
|||
| enmys_fer-toshee1 = Quaiyl |
|||
⚫ | |||
| enmys_bunneeaght = Bunnit |
|||
| date_bunneeaght = 27 Boaldyn, 1703 |
|||
| enmys_bunneeaght1 = Laa yn Chaayr Chonastagh |
|||
| date_bunneeaght1 = 27 Boaldyn |
|||
| slane_earroo_yn_phobble = 4848700 |
|||
| earroo_yn_phobble_er = 2010 |
|||
| fo-noteyn_earroo_yn_phobble = |
|||
| glooaght_y_phobble_km2 = 3369.49 |
|||
| slane_eaghtyr_km2 = 1439 |
|||
| fo-noteyn_eaghtyr = |
|||
| cryss_hraa = [[Traa Voscow|MSD]] |
|||
| ashchur_utc = +04:00 |
|||
| plait_recortyssee = 78, 98, 178 |
|||
| coad_iso = RU-SPE |
|||
| blank_name_sec1 = Çhengaghyn oikoil |
|||
| blank_info_sec1 = [[Rooshish]] |
|||
| yrjid_m = |
|||
⚫ | |||
| fo-noteyn = |
|||
}} |
}} |
||
She |
She caayr as aarheynn chonastagh jeh chooid ny [[Yn Roosh|Roosh]] ee '''Caayr Pheddyr''' ({{lang-ru|Санкт-Петербург}}, {{lang|ru|''Sankt-Peterburg''}}, goll er fockley magh myr: [sankt pʲɪtʲɪrˈburk]). Ta'n balley ny lhie ec inver [[Awin Neva]] er [[Lhoob Finnlynn]] er [[Yn Vooir Valtagh|y Vooir Valtagh]]. V'ad '''Petrograd''' (Петроград, 1914–1924) as '''Leningrad''' (Ленинград, 1924–1991) ny h-enmyn elley va currit er y chaayr. Ta'n far-ennym '''Piter''' (Питер) currit urree dy mennick. |
||
Va'n |
Va'n chaayr bunnit ec [[Tsar]] [[Peddyr I ny Roosh]] er 27 Boaldyn, 1703, as v'ee ny preeu-valley er [[Impiraght ny Roosh]] er feie ny smoo na daa chied dy vleeantyn (1713–1728, 1732–1918). Haink jerrey lesh y staydys preeu-valjagh ec Caayr Pheddyr 'sy vlein 1918 lurg [[Irree Magh ny Roosh (1917)|Irree Magh ny Roosh]].<ref>''[[Nicholas and Alexandra (lioar)|Nicholas and Alexandra]]: An Intimate Account of the Last of the Romanovs and the Fall of Imperial Russia'' (Athenum, 1967) liorish [[Robert K. Massie]], ASIN B000CGP8M2 (as, [[Ballantine Books]], 2000, ISBN 0-345-43831-0 as [[Black Dog Publishing|Black Dog]] & Leventhal Publishers, 2005, ISBN 1-57912-433-X)</ref> T'ee ny nah chaayr smoo 'sy Roosh lurg [[Moscow]] lesh 4.8 millioonyn dy chummaltee, as ny chiarroo caayr smoo 'syn [[Yn Oarpey|Oarpey]] lurg [[Istanbul]], [[Lunnin]] as Moscow. Ta Caayr Pheddyr ny h-ynnyd cultooragh Oarpagh scanshoil, myrane lesh [[Puirt er y Vooir Valtagh|purt scanshoil er y Vooir Valtagh]]. |
||
Dy mennick, ta Caayr Pheddyr enmyssit myr y chaayr smoo Eearagh mastey caayryn ny Roosh.<ref>V. Morozov. The Discourses of Saint Petersburg and the Shaping of a Wider Europe. Copenhagen Peace Research Institute. 2002. [http://www.ciaonet.org/wps/mov02/ Ciaonet.org]</ref> Mastey caayryn y theihll lesh ny smoo na un villioon dy chummaltee, ta Caayr Pheddyr coontit myr y chaayr smoo twoaieagh. Ta [[Çheshvean Shendeeagh Chaayr Pheddyr as Possanyn dy Lhiaghtyn Cooinaghtyn Mooinjeragh]] nyn [[Ynnyd Eiraght y Theihll|Ynnyd Eiraght y Theihll |
Dy mennick, ta Caayr Pheddyr enmyssit myr y chaayr smoo Eearagh mastey caayryn ny Roosh.<ref>V. Morozov. The Discourses of Saint Petersburg and the Shaping of a Wider Europe. Copenhagen Peace Research Institute. 2002. [http://www.ciaonet.org/wps/mov02/ Ciaonet.org]</ref> Mastey caayryn y theihll lesh ny smoo na un villioon dy chummaltee, ta Caayr Pheddyr coontit myr y chaayr smoo twoaieagh. Ta [[Çheshvean Shendeeagh Chaayr Pheddyr as Possanyn dy Lhiaghtyn Cooinaghtyn Mooinjeragh]] nyn [[Ynnyd Eiraght y Theihll|Ynnyd Eiraght y Theihll jeh cooid UNESCO]]. Ta [[Thie Tashtee ny Bwaagaght]], y thie tashtee ellyn smoo er y theihll, soit 'sy chaayr,<ref>{{cite web|url=http://www.geographia.com/russia/peter02.htm |title=Exploring St. Petersburg / The Hermitage |publisher=Geographia.com |date=1990-01-06 |accessdate=11-07-2010}} myrane lesh shiartanse dy hieyn tashtee elley goaill stiagh [[Thie Tashtee ny Roosh]] as y ''[[Kunstkamera]]'' ("Shamyr Ellyn")</ref> Ta'n chaayr enmyssit y "Preeu-valley Twoaieagh" ny keayrtyn er son e staydys myr ynnyd cultooragh as politickagh ny Roosh er feie 200 bleeaney. Ta sleih elley harrish ny bleeantyn enmyssey yn chaayr myr "[[Yn Veneesh|Veneesh]] y Twoaie" as myr "[[Palmyra]] y Twoaie". Ta shiartanse dy chonsyllaghtyn joarree, cochorpyn eddyr-ashoonagh, bancyn as reagheydyssyn dellal elley ry-gheddyn ayns Caayr Pheddyr. |
||
== Reiltys == |
== Reiltys == |
||
Linney 46: | Linney 69: | ||
Ta Caayr Pheddyr rheynnit ayns [[Aarheynnyn Chaayr Pheddyr|hoght slystyn jeig]]. She preeu-valley [[Queiggey Leningrad|Wheiggey Leningrad]] ee Caayr Pheddyr chammah, myrane lesh preeu-valley [[Slyst Chonastagh Heear Hwoaie]].<ref>{{cite web|url=http://www.szfo.ru/ |title=Official website of the Northwestern Federal District (Russian) |publisher=Szfo.ru |date=2009-06-25 |accessdate=10 Jerrey Souree 2010}}</ref> Ren [[Cooyrt Bunraghtoil Chonastey ny Roosh|Cooyrt Bunraghtoil ny Roosh]] scughey gys Caayr Pheddyr veih [[Moscow]] ayns Mee Voaldyn 2008. |
Ta Caayr Pheddyr rheynnit ayns [[Aarheynnyn Chaayr Pheddyr|hoght slystyn jeig]]. She preeu-valley [[Queiggey Leningrad|Wheiggey Leningrad]] ee Caayr Pheddyr chammah, myrane lesh preeu-valley [[Slyst Chonastagh Heear Hwoaie]].<ref>{{cite web|url=http://www.szfo.ru/ |title=Official website of the Northwestern Federal District (Russian) |publisher=Szfo.ru |date=2009-06-25 |accessdate=10 Jerrey Souree 2010}}</ref> Ren [[Cooyrt Bunraghtoil Chonastey ny Roosh|Cooyrt Bunraghtoil ny Roosh]] scughey gys Caayr Pheddyr veih [[Moscow]] ayns Mee Voaldyn 2008. |
||
Ga dy vel Caayr Pheddyr as Queiggey Leningrad coontit myr daa aarheynn chonastagh, t'ad rheynn shiartanse dy rheynnyn dy |
Ga dy vel Caayr Pheddyr as Queiggey Leningrad coontit myr daa aarheynn chonastagh, t'ad rheynn shiartanse dy rheynnyn dy yantyssyn as dy vingyn conastagh lheid as y Cooyrt Eddyr-Chiartaghey, ny poleenyn, yn [[Yn Çhirveish Hickyrys Chonastagh (y Roosh)|FSB]], y çhirveish phostagh, reirey jeeaney druggaghyn, y çhirveish phryssoonagh, a.r.e. |
||
== Laaragh jallooyn == |
== Laaragh jallooyn == |
Aavriwnys veih 19:40, 8 Mean Fouyir 2011
Caayr Pheddyr Санкт-Петербург (ru) |
|||
---|---|---|---|
— Caayr chonastagh — | |||
Lesh y chlag veih'n vaare: Moir-agglish Ysaig Noo, Doon Pheddyr as Phaayl, Kerrin y Phlaase lesh Colloo Alistair, Petergof, Nevsky Prospekt, as Plaase y Gheuree | |||
|
|||
Soiaghey Chaayr Pheddyr er caslys-çheerey ny Roosh | |||
Co-ordnaidyn: 59°57′N 30°19′E / 59.95°N 30.317°E | |||
Çheer | Y Roosh | ||
Slyst chonastagh | Heear Hwoaie | ||
Slyst harmaynagh | Slyst Harmaynagh Heear Hwoaie | ||
Bunneeaght | |||
- 27 Boaldyn, 1703 | Bunnit | ||
- 27 Boaldyn | Laa yn Chaayr Chonastagh | ||
Reiltys | |||
- Kiannoort | Georgy Poltavchenko (shallidagh) | ||
- Quaiyl | Quaiyl Slattyssagh | ||
Eaghtyr | |||
- Yn clane | 1,439 km² (555.6 mi ker) | ||
Earroo yn phobble (2010) | |||
- Yn clane | 4,848,700 | ||
- Glooaght y phobble | 3,369.49/km² (8,726.9/mi ker) | ||
Cryss hraa | MSD (UTC+04:00) | ||
Coad ISO 3166 | RU-SPE | ||
Recortyssey carbyd | 78, 98, 178 | ||
Çhengaghyn oikoil | Rooshish | ||
Ynnyd-eggey | gov.spb.ru |
She caayr as aarheynn chonastagh jeh chooid ny Roosh ee Caayr Pheddyr (Rooshish: Санкт-Петербург, Sankt-Peterburg, goll er fockley magh myr: [sankt pʲɪtʲɪrˈburk]). Ta'n balley ny lhie ec inver Awin Neva er Lhoob Finnlynn er y Vooir Valtagh. V'ad Petrograd (Петроград, 1914–1924) as Leningrad (Ленинград, 1924–1991) ny h-enmyn elley va currit er y chaayr. Ta'n far-ennym Piter (Питер) currit urree dy mennick.
Va'n chaayr bunnit ec Tsar Peddyr I ny Roosh er 27 Boaldyn, 1703, as v'ee ny preeu-valley er Impiraght ny Roosh er feie ny smoo na daa chied dy vleeantyn (1713–1728, 1732–1918). Haink jerrey lesh y staydys preeu-valjagh ec Caayr Pheddyr 'sy vlein 1918 lurg Irree Magh ny Roosh.[1] T'ee ny nah chaayr smoo 'sy Roosh lurg Moscow lesh 4.8 millioonyn dy chummaltee, as ny chiarroo caayr smoo 'syn Oarpey lurg Istanbul, Lunnin as Moscow. Ta Caayr Pheddyr ny h-ynnyd cultooragh Oarpagh scanshoil, myrane lesh purt scanshoil er y Vooir Valtagh.
Dy mennick, ta Caayr Pheddyr enmyssit myr y chaayr smoo Eearagh mastey caayryn ny Roosh.[2] Mastey caayryn y theihll lesh ny smoo na un villioon dy chummaltee, ta Caayr Pheddyr coontit myr y chaayr smoo twoaieagh. Ta Çheshvean Shendeeagh Chaayr Pheddyr as Possanyn dy Lhiaghtyn Cooinaghtyn Mooinjeragh nyn Ynnyd Eiraght y Theihll jeh cooid UNESCO. Ta Thie Tashtee ny Bwaagaght, y thie tashtee ellyn smoo er y theihll, soit 'sy chaayr,[3] Ta'n chaayr enmyssit y "Preeu-valley Twoaieagh" ny keayrtyn er son e staydys myr ynnyd cultooragh as politickagh ny Roosh er feie 200 bleeaney. Ta sleih elley harrish ny bleeantyn enmyssey yn chaayr myr "Veneesh y Twoaie" as myr "Palmyra y Twoaie". Ta shiartanse dy chonsyllaghtyn joarree, cochorpyn eddyr-ashoonagh, bancyn as reagheydyssyn dellal elley ry-gheddyn ayns Caayr Pheddyr.
Reiltys
She aarheynn chonastagh dy chooid ny Roosh ee Caayr Pheddyr.[4] Ta'n seihll politickagh ayns Caayr Pheddyr reirit liorish y chaart chaayragh va doltit ec y çhionnal slattyssagh 'sy vlein 1998.[5] She Lught-Reill Chaayr Pheddyr y corpane reiragh s'yrjey as t'ee reirit liorish y chiannoort (meoir roish 1996). Ta quaiyl un-hamyragh ec Caayr Pheddyr - Çhionnal Slattyssagh Chaayr Pheddyr.
Rere y slattys conastagh va doltit 'sy vlein 2004, ta fir hoshee er aarheynnyn conastagh, goaill stiagh kiannoort Chaayr Pheddyr, enmyssit ec Eaghtyrane ny Roosh as doltit liorish quaiylyn ynnydagh. My t'ad jiooldey yn enmysaght ta'n whaiyl currit ass bree. Va'n kiannoort roie, Valentina Matviyenko, doltit fo conaantyn y chorys noa ayns Mee ny Nollick 2006. Cha nel ben-chiannoort elley er feie ny Roosh.
Ta Caayr Pheddyr rheynnit ayns hoght slystyn jeig. She preeu-valley Wheiggey Leningrad ee Caayr Pheddyr chammah, myrane lesh preeu-valley Slyst Chonastagh Heear Hwoaie.[6] Ren Cooyrt Bunraghtoil ny Roosh scughey gys Caayr Pheddyr veih Moscow ayns Mee Voaldyn 2008.
Ga dy vel Caayr Pheddyr as Queiggey Leningrad coontit myr daa aarheynn chonastagh, t'ad rheynn shiartanse dy rheynnyn dy yantyssyn as dy vingyn conastagh lheid as y Cooyrt Eddyr-Chiartaghey, ny poleenyn, yn FSB, y çhirveish phostagh, reirey jeeaney druggaghyn, y çhirveish phryssoonagh, a.r.e.
Laaragh jallooyn
-
Agglish Haualtagh er Fuill Deayrtit (Храм Спаса на Крови)
-
Metro Chaayr Pheddyr (Stashoon Kirovsky Zavod)
-
Moir-agglish Kazan
-
Ammyr Griboyedov
-
Thie Tashtee ny Bwaagaght (Эрмитаж)
-
Giatyn Narva
-
Yn Ard-marraght
-
Doon Pheddyr as Phaayl
-
Moir-agglish Ysaig Noo
-
Er y traid - Nevsky Prospekt
-
Yn awin Neva riojit 'sy gheurey
-
Reayrt er Caayr Pheddyr veih Moir-agglish Ysaig Noo
Imraaghyn
- ↑ Nicholas and Alexandra: An Intimate Account of the Last of the Romanovs and the Fall of Imperial Russia (Athenum, 1967) liorish Robert K. Massie, ASIN B000CGP8M2 (as, Ballantine Books, 2000, ISBN 0-345-43831-0 as Black Dog & Leventhal Publishers, 2005, ISBN 1-57912-433-X)
- ↑ V. Morozov. The Discourses of Saint Petersburg and the Shaping of a Wider Europe. Copenhagen Peace Research Institute. 2002. Ciaonet.org
- ↑ "Exploring St. Petersburg / The Hermitage". Geographia.com. 1990-01-06. Feddynit magh er 11-07-2010.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
(cooney) myrane lesh shiartanse dy hieyn tashtee elley goaill stiagh Thie Tashtee ny Roosh as y Kunstkamera ("Shamyr Ellyn") - ↑ "The Constitution of the Russian federation". Constitution.ru. Feddynit magh er 2009-10-22.
- ↑ "Russian source: Charter of Saint Petersburg City". Gov.spb.ru. Feddynit magh er 10 Jerrey Souree 2010.
- ↑ "Official website of the Northwestern Federal District (Russian)". Szfo.ru. 2009-06-25. Feddynit magh er 10 Jerrey Souree 2010.
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |