Adolf Hitler

Adolf Hitler
Hitler 'sy vlein 1937
Führer y Ghermaan
Ayns oik 2 Luanistyn 1934 — 30 Averil 1945
Roie-immeeaght:	Paul von Hindenburg (myr Eaghtyrane)
Eiyrtyssagh:	Karl Dönitz (myr Eaghtyrane)
Shansyleyr ny Germaan
Ayns oik 30 Jerrey Geuree 1933 — 30 Averil 1945
Roie-immeeaght:	Kurt von Schleicher
Eiyrtyssagh:	Joseph Goebbels
Reichsstatthalter y Phroosh
Ayns oik 30 Jerrey Geuree 1933 — 30 Jerrey Geuree 1935
Roie-immeeaght:	Oik noa
Eiyrtyssagh:	Jerrey yn oik
Oayllys persoonagh
Laa ruggyree	20 Averil 1889(1889-04-20)
Boayl ruggyree	Braunau am Inn, Yn Austeyr as yn Ungaar
Laa baaish	30 Averil 1945 (56 bleeaney d'eash)
Boayl baaish	Berleen, y Ghermaan
Partee	Partee Soshiallagh Ashoonagh ny Labreeyn Germaanagh (1921-1945) Partee ny Labreeyn Germaanagh (1920-1921)
Gerrym	Politickeyr, sidoor, ellyneyr, screeudeyr
Sheshey	Eva Braun (29-30 Averil 1945)

She politickeyr Germaanagh jeh sluight Austeyragh as fer toshee yn Phartee Natseeagh (Germaanish: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP); "Partee Soshiallagh Ashoonagh ny Labreeyn Germaanagh") va Adolf Hitler (focklit magh myr [ˈadɔlf ˈhɪtlɐ]; 20 Averil 1889 — 30 Averil 1945). She Shansyleyr y Ghermaan v'eh veih'n vlein 1933 derrey yn vlein 1945 as jaghteyr (Führer und Reichskanzler) er y Ghermaan Natseeagh veih'n vlein 1934 derrey yn vlein 1945. V'eh ec y laare tra haink y Natseeys er y theihll, as tra haghyr y Nah Chaggey Dowanagh as yn Deherree.

Ren Hitler caggey 'sy Chied Chaggey Dowanagh as ram onnoryn bronnit er ny lurg. Ren eh cur cooidjagh ayns Partee ny Labreeyn Germaanagh (roie-immeeaghtagh yn NSDAP) 'sy vlein 1919, as haink er dy ve ny 'er-toshee er yn NSDAP 'sy vlein 1921. Ren eh jannoo eiyrtys er coup d'état ayns München 'sy vlein 1923, as yn ennym Putsch y Halley Lhionney (Hitlerputsch 'sy Ghermaanish) currit er yn eiyrtys shen. Cha row rah echey 'syn eiyrtys shen, as v'eh currit ayns pryssoon raad screeu eh yn chooinaght echey, Mein Kampf ("My Streeu"). Lurg y teyrey echey 'sy vlein 1924 ren y pobbyl soiagh dy mooar jeh er son ny teaymyn ren eh noi Conaant Versailles as eh cur yn Ooilley-Ghermaanaghys, y noi-Ewnaghys as y noi-chummynys er oaie lesh yn oraaidaght charismagh echey as y phropaganda Natseeagh. 'Sy vlein 1933 v'eh pointit myr shansyleyr. Hoshee eh ceaghley Pobblaght Weimar myr y Treeoo Reich, jaghteyraght un-phartee as y Natseeys ooilley-smaghtagh as slane-reiltagh myr bun eck.

V'eh yn eie as y dean ec Hitler Oardagh Noa y chur er bun as yn oardagh shen bunnit er slane-reill y Ghermaan Natseeagh harrish yn Oarpey. Son eh shen y yannoo ren Hitler cur er bun dean y Lebensraum ("reamys cummaltagh") da ny Germaanee. V'eh ec kione aa-armal y Ghermaan as ruegys er y Pholynn liorish y Wehrmacht ayns Mean Fouyir y vlein 1939. Ren yn aght shen cur toshiaghey lesh y Nah Chaggey Dowanagh. Fo stiurey Hitler va'n chooid smoo jeh'n Oarpey as yn Affrick Hwoaie currit fo smaght ny Natseeyn as ny cochaarjyn oc. Agh, 'sy vlein 1943 ren ny Germaanee coayl ram caggaghyn as hoshee yn chooyl-ghleashaght oc. Car Caggey Verleen 'sy vlein 1945, ren Hitler poosey rish y ven heshee echey, Eva Braun. Er 30 Averil 1945, daa laa lurg y phoosee, ren y daa jeu dunver adsyn hene er aggle y ghoaill cappee oc ec yn Armee Jiarg, as va nyn girp lostit.