Argon
Ta fys bentyn rish kemmig er y duillag shoh. Jeeagh er Soilshaghey magh:Kemmig my vel feme ayd er cooney. |
| ||||||
Cadjin | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Ennym, Cowrey, Earroo | Argon, Ar, 18 | |||||
Straih chemmigagh | Gas taaue | |||||
Possan, Çhymcheayrt, Block | 18, 3, p | |||||
Cruinnaghey breneenagh | 39.948(1) g·mol−1 | |||||
Cummey lectraneyn | [Ne] 3s2 3p6 | |||||
Lectraneyn 'sy çhliggan | 2, 8, 8 | |||||
Troyn fishigagh | ||||||
Paase | Gas | |||||
Glooaght | (0 °C, 101.325 kPa) 1.784 g/L | |||||
Poynt lheie | 83.80 K (-189.35 °C, -308.83 °F) | |||||
Poynt broie | 87.30 K (-185.85 °C, -302.53 °F) | |||||
Troyn breneenagh | ||||||
Staydyn ocsaidaghey | 0 | |||||
Lectro-jiooldaght | gyn fysseree (Scaailey Pauling) | |||||
Bree eeaneaghey | 1-d: 1520.6 kJ·mol−1 2-h: 2665.8 kJ·mol−1 3-oo: 3931 kJ·mol−1 | |||||
Imraaghyn |
Ta argon (ASE: [ˈarɡɑn]) ny vunstoo kemmigagh lesh y chowrey Ar. Ta'n earroo breneenagh 18 echey as t'eh ny treeoo bunstoo ayns possan 18 jeh'n taabyl reiltagh. Ta'n argon ny treeoo bunstoo s'menkey ayns aeraght ny Cruinney as eh jannoo seose 0.93% jeh'n aeraght, ny smoo na daa-ocseed charboan. Ta'n ennym echey "argon" çheet ass αργος (argos) ny Greagish as eh çheet er "gyn bree", red ta cowraghey nagh vel y bunstoo goll fo ym-obbraghey kemmigagh.
William Ramsay[reagh | edit source]
By eh William Ramsay (1852-1916) y kemmigagh Albinagh ren feddyn magh queig jeh ny gassyn ooasle. Rug eshyn ayns Glaschu, as ren eh studeyrys er kemmig 'sy Ghermaan fo stiurey Robert Bunsen. Ta sleih cooinaghtyn er Ramsay er yn oyr dy dooar eh magh argon (1894), hailium (1895), neoin (1898), krypton (1898) as xenon (1898). Scarr eh neoin, krypton, as xenon veih aer va jeant ny ushlagh. Chossyn William Ramsay Aundyr Nobel ayns 1904 son geddyn ny queig gassyn ooasle imraait heose.
Taabyl reiltagh ny bunstooghyn | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||
|