Britaanish

Ass Wikipedia.
Britaanish
Brezhoneg
Goll er loayrt ayns Vritaan
Earroo loayreyderyn 270,000
Kynney çhengey Ind-Oarpagh
Staydys oikoil
Çhengey oikoil ayns veg
Fo stiurey ec veg
Coadyn çhengey
ISO 639-1 be
ISO 639-2 bre
ISO 639-3 bre

She çhengey Cheltiagh ta goll er loayrt 'sy Vritaan, y Rank, ee yn Vritaanish (brezhoneg). She çhengey Vrythonagh t'ayn va ymmyrkit gys Arvorig veih'n Vretyn Vooar ec Brythonee car ny Mean Eashyn Leah. Myr shen, she çhengey Cheltiagh ellanagh t'ayn as cha nel mooinjerys gloo eck rish y Ghoalish. Ansherbee, ta mooinjerys gloo foast eck rish y Chornish. Cha nel y mooinjerys eck rish y Vretnish as y Chumbrish varroo cho gloo.

Va mysh millioon Britaanisheyr ayns ny 1950yn agh jiu cha nel agh mysh 200,000 Britaanisheyr (as cha nel agh 35,000 dooinney loayrt 'sy Vritaanish dagh laa)[1] as ta mysh 61% jeu ny shinney na 60 bleeaney d'eash. Ta UNESCO coontey yn çhengey mastey ny çhengaghyn ayns "feer ghaue". Ansherbee, ta ny smoo as ny smoo paitçhyn goll dys ny diwanyn (scoillyn as yn ynsaghey 'sy Vritaanish) as bishaghey ayns earroo ny paitçhyn ta goll ayn fo 33% (seose gys 14,709 paitçhey) eddyr ny bleeantyn 2006 as 2012.[2][3]

She brezhoneg yn ennym ta currit er y çhengey 'sy Vritaanish hene. T'eh goll er fockley magh myr [bʁe'zõːnək] ny [bre'zõːnɛk] ayns ny h-abbyrtyn KLT as myr [bʁehõ'neːk] 'sy Ghwenedish.

Cowrey raaidey daa-hengagh ayns Kemper

Focklyn ennagh[reagh | edit source]

Britaanish Gaelg
degemer mat failt
deuet mat oc'h she nyn mea
Breizh Britaan
brezhoneg Britaanish
ti, "ty" thie
ti-kêr halley y valley
kreiz-kêr çheshvean y valley
skol scoill
skol-veur ollooscoill
kenavo slane lhiat
krampouezh pannagyn
chistr lhune ooyl

Sheeanaghtys[reagh | edit source]

  Daa-veillagh Meill-eeacklagh Cooyl-eeacklagh Lurg-chooyleeacklagh Cleaoil Meill-chleaoil Coghooysagh Meill-choghooysagh Scoarnagh
Bleaystagh p  b   t  d       k  ɡ     ɡʷ  
Stronnagh m   n   ɲ        
Craa                 ʀ
Screebagh   f  v s  z ʃ  ʒ     x    
Faggyssaght         j ɥ   w  
Lhiattagh     l   ʎ        

Grammeydys[reagh | edit source]

Grooish vreearyn[reagh | edit source]

Gollrish Yernish as Baarle, ta breearyn geddyr-scarrey cliaghtaghyn as immeeaght liorish grooish:

Me zo o komz gant ma amezeg "táim ag labhairt lem chomharsain" "I am talking with my neighbour" Ta mee loayrt lesh my naboo
Me a gomz gant ma amezeg [bep mintin] "Labhraim lem chomharsain [gach maidin]" "I talk with my neighbour [every morning]" Ta mee loayrt lesh my naboo [gagh moghrey]]

Roie-ocklyn yn-filleydagh[reagh | edit source]

Ta roie-ocklyn Britaanish yn-filleydagh, gollrish adsyn t’ec ny çhengaghyn Celtiagh elley. Shoh sampleyryn jeh Britaanish, Cornish, Bretnish as Yernish. Ayns Bretnish Focklymagh, ta’n roie-ockle ec jerrey y raa dy mennick myr t’eh ayns ny çhengaghyn elley.

Britaanish Cornish Bretnish (Hwoaieagh) Yernish Gaelg Albinagh Gaelg
ul levr zo ganin yma lyver genev mae gen i lyfr tá leabhar agam tha leabhar agam ta lioar aym
ur banne zo ganit yma diwes genes mae gennyt ti ddiod tá deoch agat tha deoch agad ta jiogh ayd
un urzhiataer zo gantañ yma jynn-amontya ganso mae ganddo fo gyfrifiadur tá ríomhaire aige tha coimpiutair aige ta co-earrooder echey
ur bugel zo ganti yma flogh gensi mae ganddi hi blentyn tá leanbh aici tha leanabh aice ta lhiannoo eck
ur c'harr zo ganimp (ny ganeomp) yma karr genen mae gennym ni gar tá gluaisteán/carr againn tha càr againn ta gleashtan ain
un ti zo ganeoc'h yma chi genowgh mae gennych chi tá teach agaibh tha taigh agaibh ta thie eu
arc'hant zo ganto (ny gante) yma arghans gansa mae ganddyn nhw arian tá airgead acu tha airgead aca ta argid oc

Cur geill dy vel ny çhengaghyn Gaelgagh jannoo ymmyd jeh ec (ny y roie-ockle ta cosoylaghey rish), as ta ny çhengaghyn Brythonagh jannoo ymmyd jeh fer ta cosoylaghey rish lesh. Ayns ny çhengaghyn Gaelgagh, ta keeall elley (ny smoo lajer) ec lesh.

Ceaghlaghyn corockle toshee[reagh | edit source]

Ta kiare ceaghlaghyn ec Britaanish: ta stronnaghys Bretnish caillt eck, agh ta creoiaghey eck chammah’s ceaghley mestit.

Ceaglaghyn corockle y Vritaanish
Corockle Ceaghley
Boggaghys Ennalaghey Creoiaghey Mestit
p [p] b [b] f [f]
t [t] d [d] z [z]
k [k] g [ɡ] c'h [x]
b [b] v [v] p [p] v [v]
d [d] z [z] t [t] t [t]
g [ɡ] c'h [x] k [k] c'h [x]
gw [ɡʷ] w [w] kw [kw] w [w]
m [m] v [v] v [v]


Imraaghyn[reagh | edit source]

  1. http://www.ofis-bzh.org/fr/langue_bretonne/chiffres_cles/index.php
  2. Fañch Broudig, 2009. Parler breton au XXIe siècle – Le nouveau sondage de TMO-Régions.
  3. (Frangish) Données clés sur breton, Ofis ar Brezhoneg

Kianglaghyn mooie[reagh | edit source]

Wikipedia
Ta Wikipedia ry-gheddyn ayns Britaanish foast