Britaanish

Britaanish
Brezhoneg
Goll er loayrt ayns	Vritaan
Earroo loayreyderyn	270,000
Kynney çhengey	Ind-Oarpagh Celtiagh Ellanagh Brythonagh Britaanish; ; ; ;
Staydys oikoil
Çhengey oikoil ayns	veg
Fo stiurey ec	veg
Coadyn çhengey
ISO 639-1	br
ISO 639-2	bre
ISO 639-3	bre
	Nodyn: Foddee vel cowraghyn sheeanagh ASE ayns Unicode er yn duillag shoh.

She çhengey Cheltiagh ta goll er loayrt 'sy Vritaan, y Rank, ee yn Vritaanish (brezhoneg). She çhengey Vrythonagh t'ayn va ymmyrkit gys Arvorig veih'n Vretyn Vooar ec Brythonee car ny Mean Eashyn Leah. Myr shen, she çhengey Cheltiagh ellanagh t'ayn as cha nel mooinjerys gloo eck rish y Ghoalish. Ansherbee, ta mooinjerys gloo foast eck rish y Chornish. Cha nel y mooinjerys eck rish y Vretnish as y Chumbrish varroo cho gloo.

Va mysh millioon Britaanisheyr ayns ny 1950yn agh jiu cha nel agh mysh 200,000 Britaanisheyr (as cha nel agh 35,000 dooinney loayrt 'sy Vritaanish dagh laa)^[1] as ta mysh 61% jeu ny shinney na 60 bleeaney d'eash. Ta UNESCO coontey yn çhengey mastey ny çhengaghyn ayns "feer ghaue". Ansherbee, ta ny smoo as ny smoo paitçhyn goll dys ny diwanyn (scoillyn as yn ynsaghey 'sy Vritaanish) as bishaghey ayns earroo ny paitçhyn ta goll ayn fo 33% (seose gys 14,709 paitçhey) eddyr ny bleeantyn 2006 as 2012.^[2]^[3]

She brezhoneg yn ennym ta currit er y çhengey 'sy Vritaanish hene. T'eh goll er fockley magh myr [bʁe'zõːnək] ny [bre'zõːnɛk] ayns ny h-abbyrtyn KLT as myr [bʁehõ'neːk] 'sy Ghwenedish.

Focklyn ennagh

Britaanish	Gaelg
degemer mat	failt
deuet mat oc'h	she nyn mea
Breizh	Britaan
brezhoneg	Britaanish
ti, "ty"	thie
ti-kêr	halley y valley
kreiz-kêr	çheshvean y valley
skol	scoill
skol-veur	ollooscoill
kenavo	slane lhiat
krampouezh	pannagyn
chistr	lhune ooyl

Sheeanaghtys

	Daa-veillagh	Meill-eeacklagh	Cooyl-eeacklagh	Lurg-chooyleeacklagh	Cleaoil	Meill-chleaoil	Coghooysagh	Meill-choghooysagh	Scoarnagh
Bleaystagh	p b		t d				k ɡ	ɡʷ
Stronnagh	m		n		ɲ
Craa									ʀ
Screebagh		f v	s z	ʃ ʒ			x
Faggyssaght					j	ɥ		w
Lhiattagh			l		ʎ

Grammeydys

Grooish vreearyn

Gollrish Yernish as Baarle, ta breearyn geddyr-scarrey cliaghtaghyn as immeeaght liorish grooish:

Me zo o komz gant ma amezeg	"táim ag labhairt lem chomharsain"	"I am talking with my neighbour"	Ta mee loayrt lesh my naboo
Me a gomz gant ma amezeg [bep mintin]	"Labhraim lem chomharsain [gach maidin]"	"I talk with my neighbour [every morning]"	Ta mee loayrt lesh my naboo [gagh moghrey]]

Roie-ocklyn yn-filleydagh

Ta roie-ocklyn Britaanish yn-filleydagh, gollrish adsyn t’ec ny çhengaghyn Celtiagh elley. Shoh sampleyryn jeh Britaanish, Cornish, Bretnish as Yernish. Ayns Bretnish Focklymagh, ta’n roie-ockle ec jerrey y raa dy mennick myr t’eh ayns ny çhengaghyn elley.

Britaanish	Cornish	Bretnish (Hwoaieagh)	Yernish	Gaelg Albinagh	Gaelg
ul levr zo ganin	yma lyver genev	mae gen i lyfr	tá leabhar agam	tha leabhar agam	ta lioar aym
ur banne zo ganit	yma diwes genes	mae gennyt ti ddiod	tá deoch agat	tha deoch agad	ta jiogh ayd
un urzhiataer zo gantañ	yma jynn-amontya ganso	mae ganddo fo gyfrifiadur	tá ríomhaire aige	tha coimpiutair aige	ta co-earrooder echey
ur bugel zo ganti	yma flogh gensi	mae ganddi hi blentyn	tá leanbh aici	tha leanabh aice	ta lhiannoo eck
ur c'harr zo ganimp (ny ganeomp)	yma karr genen	mae gennym ni gar	tá gluaisteán/carr againn	tha càr againn	ta gleashtan ain
un ti zo ganeoc'h	yma chi genowgh	mae gennych chi dŷ	tá teach agaibh	tha taigh agaibh	ta thie eu
arc'hant zo ganto (ny gante)	yma arghans gansa	mae ganddyn nhw arian	tá airgead acu	tha airgead aca	ta argid oc

Cur geill dy vel ny çhengaghyn Gaelgagh jannoo ymmyd jeh ec (ny y roie-ockle ta cosoylaghey rish), as ta ny çhengaghyn Brythonagh jannoo ymmyd jeh fer ta cosoylaghey rish lesh. Ayns ny çhengaghyn Gaelgagh, ta keeall elley (ny smoo lajer) ec lesh.

Ceaghlaghyn corockle toshee

Ta kiare ceaghlaghyn ec Britaanish: ta stronnaghys Bretnish caillt eck, agh ta creoiaghey eck chammah’s ceaghley mestit.

Ceaglaghyn corockle y Vritaanish
Corockle	Ceaghley
Corockle	Boggaghys	Ennalaghey	Creoiaghey	Mestit
p [p]	b [b]	f [f]
t [t]	d [d]	z [z]
k [k]	g [ɡ]	c'h [x]
b [b]	v [v]		p [p]	v [v]
d [d]	z [z]		t [t]	t [t]
g [ɡ]	c'h [x]		k [k]	c'h [x]
gw [ɡʷ]	w [w]		kw [kw]	w [w]
m [m]	v [v]			v [v]

Imraaghyn

↑ http://www.ofis-bzh.org/fr/langue_bretonne/chiffres_cles/index.php
↑ Fañch Broudig, 2009. Parler breton au XXIe siècle – Le nouveau sondage de TMO-Régions.
↑ (Frangish) Données clés sur breton, Ofis ar Brezhoneg

Kianglaghyn mooie

Ta Wikipedia ry-gheddyn ayns Britaanish foast

She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia.

[1] ttp://www.ofis-bzh.org/fr/langue_bretonne/chiffres_cles/index.php

[2] Fañch Broudig, 2009. Parler breton au XXIe siècle – Le nouveau sondage de TMO-Régions.

[ofis-stats-3] (Frangish) Données clés sur breton, Ofis ar Brezhoneg

[1]

[2]

[3]