Andorra
Prinsaght Andorra Principat d'Andorra (Cataloanish) |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Jarroo-raa: "Virtus Unita Fortior" (Ladjyn) "Ta'n grayse unnaneysit ny s'troshey" |
||||||
Arrane ashoonagh: "El Gran Carlemany" (Catalonish) "Çhalse Mooar Urrymagh" |
||||||
![]() |
||||||
Preeu-valley (as y balley smoo) | Andorra la Vella![]() | |||||
Çhengey oikoil | Cataloanish | |||||
Reiltys | Co-lhiass-reeaght vunraghtoil daa-arcaght pharlamaidagh unnaneagh | |||||
- | Co-phrinsyn | |||||
- | Ard-vinishter | Xavier Espot Zamora | ||||
Neuchrogheydys | ||||||
- | Veih Crooin Aragón | 8 Mean Fouyir 1278 | ||||
- | Veih Reeriaght y Rank | 12 Jerrey Fouyir 1652 | ||||
- | Veih Impiraght y Rank | 1814 | ||||
- | Bunraght roie | 2 Toshiaght Arree 1993 | ||||
Eaghtyr | ||||||
- | Yn clane | 468 km² (196d) 181 mi ker |
||||
- | Ushtey (%) | 0 | ||||
Earroo yn phobble | ||||||
- | Ooley 2007 | 71,822 (194oo) | ||||
- | Coontey-pobble | 87,097[1] | ||||
- | Glooaght | 154/km² (69oo) 393/mi ker |
||||
LTS (CCK) | Ooley 2005 | |||||
- | Yn clane | $2.77 billioon (177oo) | ||||
- | Yn dooinney | $38,800 | ||||
Argid | euro (€)1 (EUR ) |
|||||
Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
- | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
Coad eddyr-voggyl | .ad2 | |||||
Coad çhellvane | +376 | |||||
1 | Roish 1999: franc y Rank as peseta yn Spaainey. Va dineryn Andorra ennagh jeant bleeantyn lurg 1982. | |||||
2 | Ta .cat ymmydit myrgeddin, myrane lesh çheeraghyn elley Catalonagh. |
Ta Andorra, ny Prinsaght Andorra (Catalonish: Principat d'Andorra), ny çheer thallooinit 'syn Oarpey Heear, soit ayns ny Sleityn Pyreanagh eddyr y Rank as y Spaainey. T'ee ny çheer vaghtal nish er son y turryssid as e staydys myr kemmyrk cheesh.
Skeeraghyn
[reagh | edit source]
Ta Andorra rheynnit ayns shiaght skeeraghyn:
Çheeroaylleeaght
[reagh | edit source]Rere y soiaghey eck ayns ny Sleityn Pyreanagh my hiar, ta Andorra jeant seose er y chooid smoo jeh sleityn as ad 1,966 m er mean-yrjid. She Coma Pedrosa y fer jeu s'yrjey as eh 2,946 m er yrjid. T'ad rheynnit liorish tree glionteeyn ayns cummey Y ta çheet ry-cheilley ayns un awin, yn awin Valira. Ta Andorra 468 km² er eaghtyr. Ta speyr tempreilagh gollrish speyr ny Frank as ny Spaainey ayns Andorra, agh ta ny smoo sniaghtey 'sy Gheuree rere yrjid ny çheerey.
Deynoaylleeaght
[reagh | edit source]Ta ny h-Andorree nyn mynlagh ayns nyn jeer hene oc; ta 51.7% jeh ny cummaltee jeant seose jeh Spaainee, Portiugee, Frangee, Goaldee as Iddaalee. Rere Oik Coontey-pobble SUA, ta'n jerkallys-vea oc (83.5 bleeaney) nane jeh ny jerkallysyn s'odjey er feie ny cruinney.
Çhengaghyn
[reagh | edit source]She Catalonish çhengey oikoil ny çheerey. Ta Andorra nane jeh kiare steatyn nagh vel Cochruinnagh Crauelagh Mynlughtyn Ashoonagh Choonseil ny h-Oarpey fo-screeuit eck, lesh y Rank, Monaco, as y Turkee.
Imraaghyn
[reagh | edit source]
| |||
Yn Chataloan (Yn Chataloan Hwoaie · Yn Chataloan Yiass) · Valencia · Ny h-Ellanyn Balearagh · Andorra · La Franja · L'Alguer · El Carxe |
Çheeraghyn yn Oarpey |
|
---|---|
Abcaaish, yn2, 5 · Albaan, yn · Andorra · Ard-valley yn Phaab · Armeain, yn1 · Asserbajaan, yn2 · Austeyr, yn · Bosnia as Herzegovina · Chassaghstaan, y2 · Cheeprey, y1 · Cheeprey Hwoaie, y1, 6 · Çheck, y · Çheer Injil, y3 · Çhorshey, y2 · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y3 · Eeslynn, yn · Elveeish, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn2 · Kosovo4 · Latvey, y · Liechtenstein · Litaan, y · Lucsemburg · Moldova · Monaco · Montenegro · Nerin · Norlynn3 · Ookraan, yn · Ossetia Yiass2, 5 · Pholynn, y · Phortiugal, y3 · Rank, y2 · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Roosh, y2 · San Marino · Serb, y · Spaainey, y2 · Toolynn, y · Turkee, y2 · Ungaar, yn · Valta, y · Vassadoan Hwoaie, y · Velaroosh, y · Velg, y · Vulgeyr, y 1 Ta'n çheer shoh soit dy slane 'syn Aishey Heear agh ta kianglaghyn shesh-pholitickoil eck lesh yn Oarpey. 2 Ta cooid jeh'n çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 3 Ta croghaneyn ec y çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 4Va neuchrogheydys Chosovo soilshit magh er 17 Toshiaght Arree, 2008 as t'ee er enney ec 62 olteynyn yn AU. 5Cha nel yn Abcaaish as Ossetia Yiass er enney agh ec 6 olteynyn yn AU. 6Cha nel y Cheeprey Hwoaie er enney agh ec y Turkee. |
42°33′N 1°35′E / 42.550°N 1.583°E
![]() |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |
- Andorra
- Bunneeaghtyn 'syn Oarpey 'sy vlein 1278
- Ny Çheeraghyn Cataloanagh
- Steatyn Creestee
- Çheeraghyn yn Oarpey
- Daa-arcaghtyn
- Cryssyn seyr veih keesh yn Oarpey
- Çheeraghyn Lieh-innys yn Ibeir
- Ardjyn Ushagyn Scanshoil Andorra
- Çheeraghyn thallooinit
- Çheeraghyn-oltey Choonseil yn Oarpey
- Çheeraghyn-oltey Organisation internationale de la Francophonie
- Çheeraghyn-oltey ny h-Ashoonyn Unnaneysit
- Monarkaghtyn yn Oarpey
- Prinse-aspickyssyn
- Prinsaghtyn
- Ny Sleityn Pyreanagh
- Craueeaght as politickaght
- Cryssyn tarmaynagh er lheh
- Steatyn as thallooyn bunnit 'sy vlein 1278
- Meegrasteatyn yn Oarpey