Yn Toolynn
| Reeriaght y Toolynn Konungariket Sverige (Soolynnish) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Arrane ashoonagh: "Du gamla, du fria"[a] ("Uss y shenn, uss y seyr") Arrane reeoil: "Kungssången" ("Arrane y Ree") |
||||||
.svg) |
||||||
| Preeu-valley (as y balley smoo) | Stockholm 59°21′ Hwoaie 18°04′ Hiar
| |||||
| Çhengey oikoil | Soolynnish[b] | |||||
| Myn-çhengaghyn ashoonagh | ||||||
| Reiltys | Monarkaght vunraghtoil pharlamaidagh unnaneagh | |||||
| - | Monark | Carl XVI Gustaf y Toolynn | ||||
| - | Ard-vinishter | Ulf Kristersson | ||||
| - | Loayreyder y Riksdag | Andreas Norlén | ||||
| Shennaghys | ||||||
| Entreilys gys yn UO | 1 Jerrey Geuree 1995 | |||||
| Eaghtyr | ||||||
| - | Yn clane | 449,964 km² (55oo) 173,732 mi ker |
||||
| - | Ushtey (%) | 8.7 | ||||
| Earroo yn phobble | ||||||
| - | Coontey-pobble 2009 | 10,587,696[4] (88oo) | ||||
| - | Glooaght | 20.6/km² (192h) 53.3/mi ker |
||||
| LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||
| - | Yn clane | $342.682 villoon[5] | ||||
| - | Yn dooinney | $37,333[5] (17oo) | ||||
| LTS (ennymagh) | Ooley 2008 | |||||
| - | Yn clane | $478.961 billoon[5] | ||||
| - | Yn dooinney | $52,180[5] (9oo) | ||||
| Gini (2005) | 23 (injil) | |||||
| ALD (2007) | ▲ 0.963[6] (feer ard) (7oo) | |||||
| Argid | krona (SEK) |
|||||
| Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
| - | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
| Coad eddyr-voggyl | .se[d] | |||||
| Coad çhellvane | +46 | |||||
Ta'n Toolynn (Soolynnish: Sverige), ny Reeriaght y Toolynn dy h-oikoil (Soolynnish: 
Konungariket Sverige (cooney·fysseree)), ny çheer Nordagh er Lieh-innys Loghlin 'syn Oarpey Hwoaie. Ta joaraghyn thallooin eck lesh Norlynn da'n sheear as y twoaie, as lesh Finnlynn da'n shiar hwoaie, as t'ee kianglt rish y Danvarg 'sy jiass liorish Droghad Öresund.
Ta'n Toolynn ny treeoo çheer smoo 'syn Unnaneys Oarpagh rere eaghtyr as ee 450,000 km² (173,746 mi ker), as ta ny smoo na 9.2 millioon dy 'leih cummal 'sy çheer. Ta glooaght y phobble feer injil 'sy çheer - 21 dooinney 'sy chilometer kerrinagh (53 'sy veeiley cherrinagh) - lesh glooaght ny s'yrjey ayns lieh yiass ny çheerey. Ta 85% jeh sleih-earroo cummal ayns ardjyn baljagh, as t'eh er credjal dy bee ardjaghey ayns ny h-earrooyn shen rere loaghtey cruinneydaght.[7] She Stockholm y preeu-valley, as t'ee ny balley smoo 'sy çheer lesh 1.3 villioon dy 'leih 'syn ard baljagh as 2 villioon 'syn ard moir-valjagh. T'ad Gothenburg as Malmö y nah as y treeoo balley smoo.
Ta'n Toolynn ny reeriaght vunraghtoil lesh reiltys ta jeant seose jeh corys ard-whaiylagh. Ta tarmaynys ard-lhiasit eck. T'ee rang-oardit 'sy chied ynnyd 'sy theihll ayns Ayndagh Deynlaghys lesh The Economist as 'sy çhiaghtoo ynnyd ayns Ayndagh Lhiasaghey Deiney lesh ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Ta'n Toolynn ny h-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh veih 1 Jerrey Geuree 1995 as t'ee ny h-oltey jeh'n RCTL.
Dirree lesh y Toolynn dy ve ny çheer neuchroghagh as unnaneysit car ny Mean Eashyn. 'Sy 17-oo eash ren y çheer sheeyney magh jeh ny thallooyn eck son Impiraght y Toolynn y chur er bun. Agh va'n chooid smoo jeh'n thalloo eck caillt car ny 18-oo as ny 19-oo eashyn. Va'n lieh hiar jeh'n Toolynn, Finnlynn noa-emshiragh, caillt dys y Roosh ayns 1809. Haghyr y caggey jerrinagh as y Toolynn ayn dy jeeragh ayns 1814, tra ren y Toolynn imman er Norlynn çheet stiagh ayns unnaneys persoonagh lhiee. Va'n unnaneys shen er tannaghtyn derrey 1905. Vaih'n traa shen, va'n Toolynn ayns stayd shee, as polasee joarree neu-çheughit ayns traa shee as neu-chommeeaght ayns traa caggee.[8]
Noteyn
[reagh | edit source]- ↑ Cha nel "Du gamla, du fria" er ny ve doltit dy h-oikoil myr yn arrane ashoonagh, agh t'eh coontit myr arrane ashoonagh rere cadjinchliaghtey.
- ↑ Veih 1 Jerrey Souree 2009.[1][2] Ta staydys oikoil ec y Çhengey Chowree Hoolynnagh chammah myr y çhengey chowree ashoonagh oikoil.
- ↑ Ta enney oikoil currit da dagh fer jeh ny queig çhengaghyn shoh myr myn-çhengaghyn veih'n vlein 1999[3]
- ↑ Ta .eu ymmydit myrgeddin, myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh
Imraaghyn
[reagh | edit source]- ↑ "Språklag (2009:600)" (ayns Swedish). Riksdag. 28 Boaldyn 2009. Er ny hashtey veih’n lhieggan bunneydagh er 10 Sauin 2014. Feddynit magh er 10 Sauin 2014.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=as|archive-date=(cooney) - ↑ Landes, David (1 Jerrey Souree 2009). "Swedish becomes official 'main language'".
- ↑ "Är svenskan också officiellt språk i Sverige?" [Nee çhengey oikoil 'sy Toolynn ee yn Toolynnish?] (ayns Swedish). Coonseil Çhengey yn Toolynn. 1 Toshiaght Arree 2008. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 6 Toshiaght Arree 2014. Feddynit magh er 22 Mean Souree 2008.
- ↑ Marranys: Cha nel yn imraa taishbynit dy kiart. Jeeagh er y docamadys son sonreeaghtyn.
- ↑ a b c d "Sweden" (ayns Baarle). International Monetary Fund. Feddynit magh er 01-10-2009.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ (Baarle) Human Development Report 2009. Ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Feddynit magh er 5 Jerrey Fouyir 2009
- ↑ Statistics Sweden. Yearbook of Housing and Building Statistics 2007. Statistics Sweden, Energy, Rents and Real Estate Statistics Unit, 2007. ISBN 978-91-618-1361-2. Ry-gheddyn er-voggyl ec PDF format
- ↑ (Baarle) U.S. State Department Background Notes: Sweden
Çheeraghyn yn Oarpey |
|
|---|---|
| Abcaaish, yn2, 5 · Albaan, yn · Andorra · Ard-valley yn Phaab · Armeain, yn1 · Asserbajaan, yn2 · Austeyr, yn · Bosnia as Herzegovina · Chassaghstaan, y2 · Cheeprey, y1 · Cheeprey Hwoaie, y1, 6 · Çheck, y · Çheer Injil, y3 · Çhorshey, y2 · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y3 · Eeslynn, yn · Elveeish, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn2 · Kosovo4 · Latvey, y · Liechtenstein · Litaan, y · Lucsemburg · Moldova · Monaco · Montenegro · Nerin · Norlynn3 · Ookraan, yn · Ossetia Yiass2, 5 · Pholynn, y · Phortiugal, y3 · Rank, y2 · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Roosh, y2 · San Marino · Serb, y · Spaainey, y2 · Toolynn, y · Turkee, y2 · Ungaar, yn · Valta, y · Vassadoan Hwoaie, y · Velaroosh, y · Velg, y · Vulgeyr, y 1 Ta'n çheer shoh soit dy slane 'syn Aishey Heear agh ta kianglaghyn shesh-pholitickoil eck lesh yn Oarpey. 2 Ta cooid jeh'n çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 3 Ta croghaneyn ec y çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 4Va neuchrogheydys Chosovo soilshit magh er 17 Toshiaght Arree, 2008 as t'ee er enney ec 62 olteynyn yn AU. 5Cha nel yn Abcaaish as Ossetia Yiass er enney agh ec 6 olteynyn yn AU. 6Cha nel y Cheeprey Hwoaie er enney agh ec y Turkee. |
Çheeraghyn yn Unnaneys Oarpagh |
||
|---|---|---|
| Austeyr, yn · Çheck, y · Cheeprey, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Lucsemburg · Nerin · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Toolynn, y · Ungaar, yn · Valta, y · Velg, y · Vulgeyr, y |  |
|
Yn Choonseil Nordagh |
|
|---|---|
| Olteynyn | Danvarg, yn · Eeslynn, yn · Finnlynn · Norlynn · Toolynn, yn |
| Fo-olteynyn | Åland · Ellanyn ny Geyrragh · Greenlynn |
Reagheydys Chonaant yn Atlantagh Hwoaie (RCAH) |
|
|---|---|
| Olteynyn | Albaan, yn · Chanadey, y · Çheck, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Eeslynn, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Montenegro · Lucsemburg · Norlynn · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Steatyn Unnaneysit, ny · Toolynn, y · Turkee, y · Ungaar, yn · Vassadoan Hwoaie, y · Velg, y · Vulgeyr, y |
| Eddyrashoonagh | |
|---|---|
| Ashoonagh | |
| Çheer-oaylleeagh | |
| Ard-scoillaryn | |
| Ellyneyryn | |
| Sleih | |
| Elley | |
 |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |
- Yn Toolynn
- Olteynyn y Choonseil Nordagh
- Çheeraghyn-oltey yn Unnaneys Oarpagh
- Çheeraghyn-oltey Reagheydys Chonaant yn Atlantagh Hwoaie
- Çheeraghyn-oltey Unnaneys y Veanvooir
- Çheeraghyn-oltey ny h-Ashoonyn Unnaneysit
- Reeriaght y Toolynn
- Çheeraghyn Loghlin
- Çheeraghyn yn Oarpey
- Steatyn as thallooyn bunnit 'sy 12h eash
- Aa-steatyn Creestee
- Çheeraghyn-oltey yn RCTL
- Ny çheeraghyn Nordagh
- Çheeraghyn-oltey Choonseil yn Oarpey